зацячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́; зацёк, -цякла́, -ло́; зак.

1. Пра што-н. вадкае, цякучае: трапіць, заліцца куды-н.

Вада зацякла за каўнер.

2. Намокнуць, праняцца чым-н. вадкім.

Столь зацякла.

3. Апухнуць, ацячы.

Вока зацякло.

4. Пра часткі цела: анямець.

Ногі зацяклі.

|| незак. зацяка́ць, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

звалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., каго-што (разм.).

1. Цягнучы, зняць з чаго-н.

З. мех з воза.

2. Валочачы, знесці ў адно месца.

З. галлё ў кучу.

3. Знесці куды-н. далёка.

Дзеці звалаклі граблі.

|| незак. звалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. стукнуцца.

2. Стукаючы (у дзверы, акно), прасіць дазволу ўвайсці куды-н.

С. ў пакой.

3. перан. Даваць знаць пра сябе.

У сэрца стукаецца каханне (прыходзіць).

Стукацца ў дзверы кабінетаў — дабівацца чаго-н. просьбамі.

|| зак. пасту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ты́кацца¹, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стукацца, упірацца ў што-н.

Кот бегаў, тыкаўся мордай у плот.

2. Мітусліва рухацца, стараючыся пранікнуць куды-н.

Т. ва ўсе дзверы.

|| зак. ткну́цца, ткну́ся, ткне́шся, ткне́цца; ткнёмся, ткняце́ся, ткну́цца; ткні́ся.

|| наз. ты́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

угарну́ць, угарну́, уго́рнеш, уго́рне; угарні́; уго́рнуты; зак., каго-што ў што.

1. Горнучы, перамясціць куды-н.

У. жару ў печ.

2. Ухутаць у што-н., закрыўшы з усіх бакоў; увярцець, укруціць.

У. рэчы ў паперу.

У. дзіця ў коўдру.

|| незак. уго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уго́ртванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убе́гчы кніжн. (куды-н.) herinlaufen* vi (s), herinrennen* vi (s); (у напрамку ад сябе) hininlaufen* vi (s), hininrennen* vi (s)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пракрада́цца sich inschleichen*, sich (hinin)sthlen* (куды-н. in A); himlich indringen*;

пракрада́цца ў ха́ту sich ins Haus (in)schlichen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

vrstellig

a

bei j-m ~ wrden — пада́ць зацву [ска́ргу] каму́-н., увайсці́ з хада́йніцтвам куды́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Мызь ’шмыг!’ (Ян.). Гукапераймальнае. Відаць, генетычна тоеснае з рус. уладз., валаг. мызгать ’часта хадзіць куды-небудзь’, якое, магчыма, ад мыкать: бел. пры‑мыкиць, замыюць, і‑мк‑нуцца. Параўн. смал. мыкі ’шмыг!’, бел. мык (гл.), мыкнуць ’хуценька прабегчы’, ’толькі паказацца і знікнуць’ (Нас.). Тое ж славац. myknuť.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нято́тудыкуды там’: Нетбтуды! и в тэй бок не глядзіць (Нас.). Сюды ж нітбтуды ’ніяк’ (Нас.). З ⁺не‑то‑туды, гл. пято, туды. Параўн., аднак, польск. *nie‑to‑tu ’няпраўда’. Пра мяркуемае польск. *nie‑to‑tu гл. Атрэмбскі (SOr, 13, 21–25), ESSJ SG, 2, 490.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)