Verbum

анлайнавы слоўнік

kręcony

kręcon|y

кручаны;

nici ~e — кручаныя ніткі;

~e schody — вітыя сходы, вітая лесвіца; пакручастыя сходы;

włosy ~e — кучаравыя валасы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

wystrzyc

зак.

1. выстрыгчы;

wystrzyc włosy — выстрыгчы валасы;

2. выразаць;

wystrzyc nożyczkami figurki z papieru — выразаць нажніцамі фігуркі з паперы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

rwać

незак.

1. рваць; дзерці;

rwać kwiaty — рваць кветкі;

2. імчацца;

rwać sobie włosy z głowy — рваць на сабе валасы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

brązowy

brązow|y

1. бронзавы;

brązowy swiecznik — бронзавы падсвечнік;

2. бронзавы; карычневы;

~e oczy — карыя вочы;

~e włosy — каштанавыя валасы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Віхор (БРС, Шат., Касп., Мядзв., Гарэц., КЭС, КТС) ’шчацінне на хрыбце ў свінні’ (Бяльк., Шатал.); ’дух-гаспадар ветру’ (Інстр. II); ’від танца’ (Інстр. IV), віхры́ ’пясчаныя ўзгоркі, нанесеныя ветрам’; ’кучаравыя валасы’ (Сцяшк. МГ). Рус. вихо́р, укр. вихор, польск. wicher, чэш. vicher ’капуста, якая не завілася ў качан’, славен. vicher ’завіток валасоў’. Да віць (Фасмер, 1, 324). Перанос націску адбыўся ў выніку ўздзеяння дэрыватаў тыпу бугор, тапор і г. д. (Шанскі, 1, В, 112). Міклашыч (388), Персан (322) параўноўваюць з вяха́, вехаць як ступені чаргавання. Гл. таксама віхар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Капі́ца ₁, копы́ця, копіца ’часовая укладка сена, саломы’ (ТСБМ, Сцяшк., Крачк.; лоеў., добр., Мат. Гом.; свісл., маст., беласт., пруж., драг., пін., Сл. паўн.-зах.). Прасл. kopica < kopa > капа (гл.).

Ка́піца ₂ ’прывязка ў цэпе’ (рэчыц., Нар. сл.; браг., Шатал.), ’абруч, на які замужнія жанчыны накручвалі валасы’ (Малч.; кобр., Шн. 3). Польск. kapica, н.-луж. kapica, в.-луж. khapica, ст.-чэш. kapicě, славен. kápica, серб.-харв. ка̏пица, балг. капица. Паводле Слаўскага, 2, 54–55, лексема паходзіць з польск. kapica, якое з kapa і суфікса ‑ica.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тырча́ць

1. (вытыркацца) ábstehen* vi (h, s), hervórstehen* vi; hervórragen vi;

валасы́ тырча́ць die Háare stéhen ab [stéhen in álle Ríchtungen, stéhen zu Bérge];

2. (знаходзіцца) разм stécken vi;

тырча́ць пе́рад вачы́ма beständig vor j-s Áugen sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ільняны́ léinen-, Lein-; flächse(r)n, Flachs-;

ільняно́е валакно́ Fláchsfaser f -, -n;

ільняно́е палатно́ Léinwand f -, Léinen n -(e)s, -;

ільняно́га ко́леру (пра валасы) fláchsblond, héllblond, stróhblond;

з ільняны́мі валаса́мі fláchsköpfig

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ірвану́ць сов., однокр.

1. рвану́ть; дёрнуть;

і. за валасы́ — рвану́ть (дёрнуть) за́ волосы;

2. в др. знач. рвану́ть;

конь ~ну́ў з ме́сца — ло́шадь рвану́ла с ме́ста;

~ну́ў снара́д — рвану́л снаря́д;

і. до́бры — кусо́к рвану́ть изря́дный куш

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Касні́к ’істужка’; ’тасёмка’; ’шнурок, сплецены з нітак, якім карысталіся пры красанні агню’, ’наогул вузкія палоскі чаго-н., шматы’ (Сл. паўн.-зах.), ’істужка’ (Сцяшк. МГ). Параўн. прыклад у Сцяшк.: «У дзяўчынкі прыгожы каснік у касе». Не цяжка схіліцца да думкі, што гэта слав. слова *kosьnikъ (да *kosa ’валасы’, *kosьnikъ ’істужка для кос’). Але сітуацыя тут зусім іншая. Бел. каснік запазычана з літ. мовы (гл. Сл. паўн.-зах., 2, 433): параўн. літ. kasnỹkas ’тс’. Гэта вытворнае на літ. глебе ад літ. kasà ’каса, валоссе’ (падрабязна гл. у Фрэнкеля, 1, 226) па мадэлях літ. словаўтварэння.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)