кро́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.

1. След ад дакранання, уколу чым-н. вострым (кончыкам алоўка, іголкі і пад.); маленькая круглая плямка.

Тканіна ў кропкі.

2. Знак прыпынку (.), які аддзяляе сказы, а таксама ўжыв. пры скарочаным напісанні слоў, напрыклад: і пад., і інш.

К. з коскай (;).

Дзве кропкі, або двукроп’е (:).

Тры кропкі, або шматкроп’е (...).

3. Месца, пункт у сістэме, сетцы якіх-н. пункгаў, дзе размешчана што-н.

Гандлёвая к. (магазін, кіёск і пад.). Асвятляльная к.

4. у знач. вык. Досыць, канец (разм.).

Ідзі — і к..

○

Агнявая кропка — кулямёт, мінамёт, дот і пад., размешчаныя на агнявой пазіцыі.

◊

Біць у адну кропку — накіроўваць свае дзеянні на што-н. адно.

Кропка ў кропку (разм.) — якраз, дакладна.

Папасці ў самую кропку (разм.) — якраз так, як трэба.

Ставіць кропкі над «і» — удакладняць, высвятляць, не пакідаючы нічога недаказанага.

|| прым. кро́пкавы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

рог¹, -а, М ро́зе, мн. -і і (з ліч. 2, 3, 4) рагі́, рог і раго́ў, м.

1. Выраст з касцявога рэчыва на чэрапе ў некаторых жывёл.

Валовыя рогі.

Абламаць або пазбіваць рогі каму-н. (перан.: уціхамірыць, утаймаваць, прымусіць каго-н. пакарыцца; сагнаць пыху з каго-н.; разм.). Сагнуць (або скруціць) у бараноў р. (перан.: строгасцю, жорсткасцю прымусіць каго-н. пакарыцца, падпарадкавацца; разм.).

2. Музычны або сігнальны інструмент у выглядзе сагнутай трубы з расшыраным канцом.

Паляўнічы р.

3. Полы рог жывёліны, які выкарыстоўваецца для піцця і як ёмішча.

Піць віно з рога.

Р. багацця (пра невычэрпную крыніцу багацця, дабрабыту).

4. Востры загнуты канец чаго-н.

Р. пячных вілак.

|| памянш. ражо́к, -жка́, мн. ро́жкі, -жак, м. (да 1 знач.).

Рожкі ды ножкі засталіся ад каго-н. (нічога не засталося; разм.).

|| прым. рагавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.) і ро́гавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Nihil lucratur, ausus cui nil famulatur

Нічога не выйграе той, хто не рызыкуе.

Ничего не выигрывает тот, кто не рискует.

бел. Хто не рызыкуе, той не мае.

рус. Кто не рискует, тот не выигрывает. Риск ‒ благородное дело. Кто больше рискует, тот реже тоскует.

фр. Qui ne risque ne gagne (Кто не рискует, не выигрывает).

англ. Nothing risk, nothing win/Nothing venture, nothing have (Ничем не рискуя, ничего не выиграешь).

нем. Frisch gewagt ist halb gewonnen (Кто рискует, тот почти победил).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

mángeln

I

vi, vimp (an D) бракава́ць, нестава́ць, не хапа́ць

es mángelt mir an nichts — мне нічо́га не трэ́ба

an mir soll es nicht ~ — за мной спра́ва не ста́не

II

vt кача́ць бялі́зну

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

darán

(разм. dran) [dáran] adv

1) на гэ́тым [тым, ім, ёй, іх]; на гэ́та [то́е, яго́, яе́, іх]; да гэ́тага [таго́]

wer ist ~ ? — чыц чарга́?

es ist nichts ~ — гэ́та нічо́га не ва́рта, гэ́та дро́бязі

ich bin übel ~ — мне даво́дзіцца ту́га, мае́ спра́вы дрэ́нныя

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Баго́р. (Бяльк.). Рус. баго́р, укр. баго́р. Вельмі няяснае слова. Насуперак Фасмеру, 1, 102, відаць, усё-такі не славянскае. Але адкуль? Нічога не дае параўнанне (Гараеў, 8; Ільінскі, ИОРЯС, 24, I, 121) з рус. бага́й, база́н ’шост’ і ст.-англ. becca ’кірка’, с.-в.-ням. bicke (Ільінскі, там жа; Фасмер, 1, 102, параўн. і Ван–Вейк, IF, 24, 232). Шмат версій пра запазычанне (Мікала, Berühr., 80; Мацэнаўэр, Cizí sl., 100; параўн. і Карловіч, Wyrazy obce, 21; Праабражэнскі, І, 11; агляд гл. Фасмер, 1, 102). Праеўрапейскім лічыць гэта слова Махэк₁, 22, але яго параўнанне з ням. Felge не пераконвае. Насуперак Бернекеру, 38, Праабражэнскаму, 1, 11, Фасмеру, 1, 102, Махэку₁, 22 і Шанскаму, 1, Б, 7, іншага паходжання ўкр. ба́гор, славац. bahor і г. д. ’частка вобада кола’ (усё гэта з славац. мовы, дзе bahor < běhor да běgъ, běgati, параўн. Краўчук, Бел.-укр. ізал., 39).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мно́га прысл viel;

мно́га раз víele Mále, víelmals;

ве́льмі мно́га sehr viel;

мно́га тысяч víele Táusende, Táusende und Ábertausende;

◊ ні мно́га ні ма́ла nicht mehr und nicht wéniger;

хто мно́га жада́е, нічо́га не ма́е wer viel wünscht, dem fehlt viel;

дзе ня́нек мно́га, там дзіця́ бязно́га ́≅ víele Köche verdérben den Breiмногавуго́льнік м матэм гл шматкутнік, шматвугольнік

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

шкада́ безас у знач вык scháde, es ist bedáuerlich, es tut (mir) leid;

мне шкада́ яго́ er tut mir leid; er dáuert mich (высок);

мне шкада́яго́ да слёз ich könnte wéinen, so leid tut er mir;

мне для Вас нічо́га не шкада́ für Sie ist mir nichts zu scháde;

шкада́ но́вага касцю́ма scháde um den néuen Ánzug

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

слыха́ть несов.

1. (слышать) прост. чуць;

я слыха́л его́ го́лос я чуў яго́ го́лас;

2. безл., в знач. сказ. (слышно) чува́ць, чу́тна, чутно́;

о нём ничего́ не слыха́ть аб ім нічо́га не чува́ць (не чу́тна);

3. в знач. вводн. сл., прост. (говорят) ка́жуць, ідзе́ чу́тка, чува́ць, чу́тна, чутно́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

humor

[ˈhju:mər]

1.

n.

1) гу́мар -у m.; жартаўлі́васьць сьме́шнасьць f.

I see no humor in your jokes — Я ня ба́чу нічо́га сьме́шнага ў ва́шых жа́ртах

2) настро́й -ю m.; гумо́р -у m.

in good (bad, ill) humor — у до́брым (благі́м) настро́і

humors — капры́сы pl., дзіва́цтвы, гумо́ры

2.

v.t.

патура́ць капры́зам, сваво́льству або́ дзіва́цтвам; быць пабла́жлівым, пе́сьціць

•

- sense of humor

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)