кедро́ўнік, ‑у, м.
Лес, які складаецца з кедравых дрэў. Сонца пачало ўжо хавацца за зубчаткай кедроўніку. Лукша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
марс, ‑а, м.
Невялікая пляцоўка на мачце карабля для назірання за гарызонтам і для работы з парусамі.
[Гал. mars.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мэ́рам, прысл.
Абл. Нібы, быццам. За бліскавіцаю грукнуў гром, мэрам выстрал з дзесяткаў гармат, ускалыхнуўшы зямлю. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павычэ́рпваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Вычарпаць, выбраць за некалькі прыёмаў усё, многае. Павычэрпваць ваду з калодзежа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбяга́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да разбегчыся.
•••
Вочы разбягаюцца — цяжка зрабіць выбар з-за мноства, разнастайнасці прапанаванага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саджо́нік, ‑а, м.
Абл. Саджаны лес. Каспар развітаўся з.. [дактарамі], і каламажка неўзабаве схавалася за ліпавым саджонікам. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кідо́к м
1. спарт Wurf m -(e)s, Würfe; (кап’я, дыска, мяча – ад варот) Abwurf m;
штрафны́ кідо́к Fréiwurf m;
з-за спі́ны Rückhandwurf m;
кідо́к зні́зу Schockwurf m;
кідо́к з хо́ду Wurf im Lauf;
2. вайск (хуткае перамяшчэнне) Sprung m -(e)s, Sprünge
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гаспада́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Уласнік, уладальнік каго-, чаго-н.
Г. кватэры.
2. (звычайна з азначэннем). Той, хто вядзе гаспадарку, займаецца гаспадарчымі справамі.
Руплівы г.
3. перан., чаго. Паўнаўладны распарадчык.
Народ — г. сваёй краіны.
Г. свайго лёсу.
4. Галава дома, сям’і.
Г. за гарэлачку, а гаспадыня за талерачку (прыказка). Г. — галава ў хаце (прыказка).
◊
Гаспадар свайго слова (адабр.) — пра чалавека, у якога слова не разыходзіцца са справай.
|| ж. гаспады́ня, -і, мн. -і, -ды́нь; ласк. гаспады́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек.
|| прым. гаспада́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перакі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.
1. каго-што. Кінуць цераз каго-, што-н. ці далей за якую-н. мяжу.
П. мяшок з аднаго пляча на другое.
П. мяч за рысу.
2. што. Палажыць што-н. упоперак чаго-н. для пераправы.
П. кладку цераз ручай.
3. перан., каго-што. Перамясціць, адправіць на іншае месца.
П. тэхніку ў раён меліярацыі.
П. брыгаду тэхнікаў на новы аб’ект.
|| незак. перакіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і перакі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перакі́дванне, -я, н. і перакі́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сярэ́дні, -яя, -яе.
1. Які знаходзіцца ў сярэдзіне, паміж якімі-н. крайнімі пунктамі, велічынямі і пад.; прамежкавы.
Сярэдняе цячэнне ракі.
С. ўзрост.
2. Які ўяўляе сабой велічыню, атрыманую дзяленнем сумы некалькіх велічынь на іх колькасць.
Сярэдняя зарплата за год.
Сярэдняя вага.
Сярэдняя хуткасць цягніка.
Сярэдняе (наз.) арыфметычнае.
3. Пасрэдны; ні добры, ні благі.
С. студэнт.
Сярэднія поспехі.
4. Не вышэй звычайнага ўзроўню, нормы.
Сярэднія патрабаванні.
Чалавек сярэдняга росту.
○
Сярэдняе вуха — поласць за барабаннай перапонкай, перад унутраным вухам.
◊
Вышэй (ніжэй) сярэдняга — вышэй (ніжэй) якой-н. нормы.
У сярэднім — зыходзячы з сярэдніх велічынь, паказчыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)