2. Ніжняя частка паглыблення, катлавана, рова і пад.
Д. ямы.
3. Ніз пасудзіны, скрынкі, судна.
На самым дне бочкі.
4.перан. Глыбінная частка чаго-н.
На дне памяці.
5.перан. Асяроддзе дэкласаваных, заняпалых людзей.
Д. грамадства.
◊
Да дна — да канца, цалкам і поўнасцю.
На дне душы — унутрана, употайкі, падсвядома.
|| памянш.дне́чка, -а, мн. -і, -аў, н. (да 3 знач.) ідо́нца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 3 знач.).
|| прым.до́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагрузі́цца
1. (зрабіцьпасадку) éinsteigen* vi (s); an Bord géhen* (насудна);
2. (пайсці на дно) versínken* vi (s);
3.перан versínken* (s);
пагрузі́цца ў сон in Schlaf (ver)sínken*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
versénken
1.
vt
1) апуска́ць (напр., у ваду)
2) затапля́ць (судна)
2.
(sich) паглыбля́цца
(тс.перан.)
sich in ein Buch ~ — пагэ́дбіцца ў кні́гу
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Mánnschaft
f -, -en
1) спарт. кама́нда
gástgebende ~ — кама́нда гаспадаро́ў (по́ля)
éine ~ aufstellen — вы́ставіць кама́нду
2) экіпа́ж (судна, самалёта)
3) вайск. радавы́ саста́ў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БРЫГ
(англ. brig, скарачэнне італьян. brigantino брыганціна),
1) марское паруснае двухмачтавае судна з прамымі парусамі на абедзвюх мачтах і косым парусам на грот-мачце. Былі пашыраны ў 18—19 ст. 2) Клас баявых караблёў паруснага флоту 18—19 ст. водазмяшчэннем 200—400 т, з парусным аснашчэннем. Даўж. да 32 м, шыр. 8—9 м, асадка 3—4 м, ход да 12 вузлоў. Узброены былі 10—24 пушкамі, экіпаж да 120 чал. Выкарыстоўваліся для разведвальнай, дазорнай, пасыльнай службаў, канваіравання гандл. Суднаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛЕА́С
(ад італьян. galeazza вялікая галера),
гальес, парусна-вяслярны ваенны карабель 16—17 ст. у еўрап. флотах. Прамежкавы тып судна паміж галерай і ветразевым суднам. Даўж. да 80 м, шыр. 9—16 м, па 1 раду вёслаў з кожнага борта (па 9—10 весляроў-нявольнікаў), 3 мачты з косымі ветразямі, 2 палубы (ніжняя для весляроў, верхняя для салдат і гармат). Узбраенне да 70 гармат рознага калібру, надводны таран. Каманда 800—1200 чал. Упершыню выкарыстаны венецыянцамі ў баі з туркамі пры Лепанта (1571).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Барліна ’барка, вялікая лодка, баржа, вялікі рачны човен’ (БРС, Янк. I, Маслен., КЭС, лаг.), бэрліна (Бесар., 153). Рус.берли́нка ’від рачнога судна на Дняпры і Сожы’, укр.берли́на, берлі́на ’від чаўна, баржы на Днястры’. Паводле Брукнера, 21; Клюге, Seemannsspr., 88; Корбута, PF, 4, 482, ад назвы месца Berlin (як і назва карэты рус.берли́н). З іншага боку, Гараеў, а за ім і Безлай, Novejše, 10–11, вылучаюць іншую версію (Гараеў: сувязь з польск.berło, укр.берло ’палка, жэзл’; Безлай прыводзіць слав. адпаведнасці: славен.brlȁ ’агароджа, частакол у рацэ’ і да т. п.). Гл. яшчэ Фасмер, 1, 158.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ві́ндзейль
(ад гал. wind = вецер + zeil = парус)
пераносны нагнятальны вентылятар у выглядзе доўгага парусінавага рукава з устаўленымі абручамі, які служыць для вентыляцыі ўнутраных памяшканняў судна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
порт2
(англ. port, port-hole)
адтуліна ў борце судна для гарматных ствалоў у даўніх ваенных суднах або для пагрузачна-разгрузачных работ у транспартных суднах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
тара́н1, ‑а, м.
Прамысловая рыба сямейства карпавых, разнавіднасць плоткі (у ежу ідзе галоўным чынам у салёным і вяленым выглядзе).
тара́н2, ‑а, м.
1. Старажытная прылада, якой разбівалі крапасныя сцены і якая мела выгляд бервяна з металічным наканечнікам, прымацаваным ланцугамі на перасовачнай вежы. Сценабітны таран.//Спец. Выступ у насавой падводнай частцы баявога судна для нанясення ўдару па корпусу варожага судна. // Прылада, прадмет, якім можна разбіць што‑н., зрабіць прабоіну ў чым‑н.
2. Прамы ўдар, які робіць прабоіну.
3. Нанясенне ўдару носам карабля. вінтом самалёта, пярэдняй часткай танка па варожай машыне ў час бою. Жыцця не шкадуючы, ворага гналі, Калі ж ён упарта не сходзіў з дарогі, — Вы [салдаты] білі таранам яго самалёты, Вы смерцю сваёй амбразуры сцішалі.Броўка.
4. Прарыў фронту і глыбокае ўкліненне ў размяшчэнне войск праціўніка, а таксама ўдарная група, якая выконвае гэты прарыў. Стратэгічны таран.
•••
Гідраўлічны таран — тэхнічнае збудаванне для пад’ёму вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)