◎ Паруча́йнік1 ’птушка атрада сеўцападобных з буравата-шэрай спінкай і белым брушком’. Рус.поручейник ’тс’. Этымалагічна тое ж, што і паручайнік2. Семантыка празрыстая, таму што гэта птушка з атрада кулікоў, якія трымаюцца каля вады.
◎ Паруча́йнік2 ’род шматгадовых травяністых раслін сямейства парасонавых з_ белымі кветкамі, сабранымі ў выглядзе складанага парасоніка’ (ТСБМ), ’расліна Sium L.’ (Кіс.), паручайніка ’расліна Catabrosa P. В.’ (Кіс.). Рус.поручейник ’расліна Sium L.’ Дэрыват з суф. ‑ік ад пару чайньКру чай, таму што гэтыя расліны растуць каля вады або ў вадзе. Параўн. славац.potočnik ’расліна Sium L.’, чэш.poiočnik ’расліна Berula’ (гл. Махэк, Jména rostl., 159).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скапа́ ‘буйная драпежная птушка сямейства ястрабавых, якая жыве каля рэк, азёр і харчуецца рыбай’ (ТСБМ), у форме “скопа тѣмно-дымчатая, Fischaar” адзначана сярод птушак Крычаўскага староства ў XIX ст. (Меер Крыч.). Народныя назвы рыбалоў і скаба́ (гл.). Запазычанне, параўн. рус.скопа́ ‘тс’, укр.скопа́ ‘тс’; у іншым значэнні ‘ястраб-перапёлачнік’ адзначана польск.дыял.skop і славен.skȏpəc, skobec. Бернекер (1, 535), Булахоўскі (ИАН ОЛЯ, 7, 120), Сной₁ (574) лічаць тоесным з прасл.*kobьcь ‘драпежная птушка’ (рус.ко́бец, польск.kobiec і г. д.), але супраць Фасмер (3, 649) на падставе наяўнасці ст.-прус.warnagcopo ‘від ястраба’, што збліжаецца з літ.kapōti ‘секчы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
marsh
[mɑ:rʃ]1.
n.
бало́та n., ба́гна, дрыгва́f.; твань f.
2.
adj.
1) балаця́ны (гле́ба, по́ле)
2) бало́тны (трава́, пту́шка)
a marsh plant — бало́тная расьліна
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
бало́тны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да балота; уласцівы балоту. Балотная твань. Балотныя глебы.// Прызначаны для работы на балоце. Балотны плуг. Балотныя боты.// Які расце, жыве на балоце. Балотная трава. Балотная птушка. □ Над грэбляй пранеслася шыракакрылая балотная сава.Самуйлёнак.
•••
Балотная ліхаманкагл. ліхаманка.
Балотны бабёргл. бабёр.
Балотны газгл. газ 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́лка1, ‑і, ДМ ‑лцы; Рмн. ‑лак; ж.
Птушка сямейства крумкачовых з чорным апярэннем. Угары, на голых ліпах, голасна і сварліва крычалі галкі.Шамякін.
га́лка2, ‑і, ДМ ‑лцы; Рмн. ‑лак; ж.
Тое, што і галушка (у 1 знач.). [Андрэйка] адламаў ад скібкі хлеба кавалак мякішу і зляпіў галку.Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лунь, ‑я, м.
1. Драпежная птушка сямейства ястрабіных, з шаравата-белым апярэннем у дарослых самцоў; мышалоў. Балоты лунь. Палявы лунь.
2.Абл. Белы балотны туман. Бялее ўсход, на паплавах і ў полі паднімаецца лунь.Гартны.Белы лунь уцякае з узвышша-гары, Пракладае дарогу для сонца.А. Александровіч.
•••
Сівы як луньгл. сівы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяве́ц1, сяўца, м.
Абл. Сейбіт. Андрэй ужо думаў, што з яго ніколі не выйдзе сявец, як раптам адчуў, што ногі яго ступаюць у такт руцэ, а рука сыпле зярняты ў такт крокам.Чарнышэвіч.
сяве́ц2, сяўца, м.
Невялікая птушка атрада сеўцападобных. Як пчаліны рой, ля[ця]ць шпакі, Іх над Нёманам сяўцамі клічуць.Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыпу́н1, ‑а, м.
1. Від лебедзя з чырвона-чорнай дзюбай і моцна выгнутай шыяй, які жыве па лесастэпавых азёрах; птушка атрада гусепадобных. Буслы.. з цікавасцю разглядалі шыпуна і не саступалі з месца.Пальчэўскі.
2.Разм. Той, хто шыпіць (у 4 знач.).
шыпу́н2, ‑у, м.
Спец. Густы накіп пры плаўцы чыгуну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крыжа́нка1 ’вадаплаўная птушка сямейства качыных’ (ТСБМ, Мат. Гом.). Утварэнне ж. р. ад крыжан (гл.) (як парабак ∼ парабчанка) (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 83). Гл. крыжаванка.
Крыжа́нка2 ’астра’ (Мат. Гом.). Няясна. Да крыж3 (гл.)? Параўн. бядрынец (гл.) да бядро.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пелікан ’весланогая птушка, Pelicanus opocrotalus’ (БелСЭ, 8), ст.-бел.пеликанъ (пач. XVII ст.) са ст.-польск.pelican ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 144), якое праз лац.pelicānus са ст.-грэч.πελεκάν ад πέλεκυ ’сякера, малаток’, πελεκάω ’сяку, чашу’ (Фасмер, 3, 230).