Verbum

камандзіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.

1. гл. камандзіраваць.

2. Службовае заданне, звязанае з паездкай куды-н.

Атрымаць камандзіроўку.

3. Паездка для выканання такога задання.

Паехаць у камандзіроўку.

4. Пасведчанне аб такім заданні (разм.).

Выпісаць камандзіроўку.

|| прым. камандзіро́вачны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

Атрымаць камандзіровачныя (наз.).

паздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; зак.

1. каго-што. Здаць, перадаць куды-н., каму-н. усё, многае ці ўсіх, многіх.

П. кнігі ў бібліятэку.

2. што. Здаць у часовае карыстанне ўсё, многае.

П. кватэры кватарантам.

3. што. Раздаць усе карты ў гульні.

4. што. Здаць іспыты.

П. экзамены.

пазлята́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.

1. Зляцець адкуль-н. — пра ўсіх, многіх.

Куры пазляталі з седала.

2. Паляцець, вылецець куды-н. — пра ўсіх, многіх.

Шпакоў не відаць, некуды пазляталі.

3. Зваліцца — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае (разм.).

Шапкі пазляталі з коннікаў.

запхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак. (разм.).

1. каго-што. Уціснуць, упіхнуць куды-н.

З. за пазуху кніжку.

2. што. Заткнуць, закрыць якую-н. адтуліну.

Запхнулі яму анучай рот.

|| незак. запіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і запі́хваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. запіха́нне, -я, н. і запі́хванне, -я, н.

дзьмуць, дзьму, дзьмеш, дзьме; -мём, -мяце́, -муць; -мі; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Веяць, гнаць паветра.

Дзьмуў лёгкі ветрык.

2. З сілай выпускаць з рота струмень паветра.

Д. на агонь.

У дудку дзьме хлапчук.

◊

Куды вецер дзьме (разм., неадабр.) — не мець сваёй думкі, прыстасоўвацца да існуючых меркаванняў.

вы́плысці¹, -ыву, -ывеш, -ыве; -ыві; зак.

1. Плывучы, выйсці куды-н.

В. ў адкрытае мора.

2. Плывучы, з’явіцца адкуль-н.

В. з-за павароту.

3. Падняцца з глыбіні, усплыць.

Выплыла бервяно.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Нечакана выявіцца, стаць відавочным.

Выплыла недастача.

|| незак. выплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

вы́правіць², -праўлю, -правіш, -правіць; вы́праві; -праўлены; зак.

1. каго-што. Сабраць і правесці; адправіць.

В. дзяцей у школу.

В. экспедыцыю.

2. каго. Выправадзіць.

В. свавольнікаў з хаты.

3. каго-што. Паслаць, адправіць куды-н. з якой-н. мэтай.

В. да доктара.

В. камбайны ў поле.

|| незак. выпраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

адча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Адвязаць (прычал; спец.).

А. канат.

2. Адплысці ад берага.

Ад берага адчаліў паром.

3. перан. Адправіцца, паехаць куды-н.

Заўтра ж адчалю ў Мінск.

|| незак. адча́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адча́льванне, -я, н. (да 2 знач.) і адча́л, -у, м. (да 2 знач.).

адве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.

Везучы, даставіць каго-, што-н.; завезці куды-н.; везучы, убраць на пэўную адлегласць.

А. госця дадому.

А. з дарогі каменне.

|| незак. адво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.

|| наз. адво́з, -у, м. і адво́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (разм.).

кон, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца, дзе ставяцца фігуры, якія трэба выбіваць (пры гульні ў гарадкі, пікара і пад.), або месца, куды кладзецца стаўка ў азартных гульнях.

Начарціць к.

Паставіць грошы на к.

2. Адна партыя якой-н. гульні.

Згуляць адзін к.

◊

Ставіць на кон — рызыкаваць сваім жыццём.