падкранавы, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца пад кранам, прызначаны для яго перасоўвання. [Каленскі:] — Правялі сюды [у порт] падкранавыя і пад’язныя чыгуначныя лініі, звязаныя з агульнай магістраллю на станцыі Пхоў. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыхадны, ‑ая, ‑ое.

Такі, які прыходзіць куды‑н. для выканання сваіх абавязкаў, для лячэння і пад., але не знаходзіцца пастаянна на гэтым месцы. Прыхадная нянька. Прыхадныя хворыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прышкольны, ‑ая, ‑ае.

Які размяшчаецца, знаходзіцца каля школы, пры школе. Прышкольны сад. ▪ Другая палавіна прышкольнага ўчастка ўяўляла своеасаблівае вопытнае поле: тут быў уведзены дзевяціпольны севазварот. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэктарат, ‑а, М ‑раце, м.

Адміністрацыйна-навучальнае кіраўніцтва універсітэта і некаторых іншых навучальных устаноў, якое ўзначальваецца рэктарам. Пасяджэнне рэктарата. // Памяшканне, дзе знаходзіцца гэтае кіраўніцтва. Зайсці ў рэктарат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фіцін, ‑у, м.

Арганічнае злучэнне фосфару, якое знаходзіцца ў некаторых раслінах і з’яўляецца лякарствам пры асобных захворваннях нервовай сістэмы, а таксама для павышэння абмену рэчываў у арганізме.

[Ад грэч. phytón — расліна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Моўрыць ’знаходзіцца ў стане панурасці, абыякавасці (напр., аб карове, калі яна не есць)’ (ТС). Балтызм. Параўн. літ. mauróti ’раўці’, ’румзаць’, ’плакаць’, maũrinti ’валачыся, плесціся па гразі’, maurióti ’блукаць, бадзяцца’, maũryti ’плесціся па гразі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэзідэ́нцыя ’месца, дзе пастаянна знаходзіцца ўрад, або асобы, якія займаюць высокія адміністрацыйныя пасады’ (ТСБМ). Ст.-бел. резыденцыя ’месца пастаяннага знаходжання прадстаўніка ўлады’ < ст.-польск. rezydencyja < с.-вяк.-лац. residentia (Булыка, Лекс. запазыч., 33).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

серадняк назоўнік | мужчынскі род

  1. Селянінаднаасобнік, які мае зямельны ўчастак, апрацоўвае яго ўласнымі сіламі без наёмнай працы і па свайму маёмаснаму становішчу знаходзіцца паміж бедняком і кулаком.

  2. Чалавек сярэдніх здольнасцей, які нічым асаблівым не вылучаецца.

|| жаночы род: сераднячка.

|| прыметнік: серадняцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

трыбушыць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

  1. Патрашыць, вымаць вантробы з забітай жывёліны.

  2. пераноснае значэнне: Разварочваць, разрываць што-н., даставаць, вымаць усё тое, што знаходзіцца ў чым-н.

    • Т. чамадан.

  3. пераноснае значэнне: Рабіць вобыск, трэсці каго-н. (грубае).

|| закончанае трыванне: вытрыбушыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Відаво́чны ’яўны, пэўны, бясспрэчны’ (БРС, КТС); ’які знаходзіцца побач’ (Шат.), відавочна ’яўна, наглядна’ (Касп., Сцяшк. МГ); ’свядома’ (лаг., КЭС); ’напэўна, відаць, мусіць’; ’яўна’; ’прыкметна’; ’ясна’; ’бясспрэчна’ (КТС). Утвораны ад відавок і суф. ‑(ь)nъ.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)