перапыні́ць, -ыню́, -ы́ніш, -ы́ніць; -ы́нены; зак.
1. што. Спыніць або прыпыніць якое-н. дзеянне.
П. сяўбу.
2. каго-што. Умяшаннем спыніць таго, хто гаворыць, робіць што-н.
П. дакладчыка пытаннем. П. на паўслове.
3. каго-што. Спыніць, затрымаць у час руху.
Прахожых перапыніў патруль.
|| незак. перапыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прае́хацца, -е́дуся, -е́дзешся, -е́дзецца; -е́дзься; зак. (разм.).
1. Зрабіць падарожжа на чым-н. на невялікую адлегласць або, слізгаючыся, пракаціцца па чым-н.
П. па лёдзе.
2. са словамі «па кім-н.», «па чыім-н. адрасе» і пад. З’едліва паджартаваць з каго-н. (жарт.).
|| незак. праязджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прытулі́ць, -улю́, -у́ліш, -у́ліць; -у́лены; зак.
1. каго-што. Шчыльна або з пяшчотай прыціснуць, прыхіліць да сябе.
П. трубку да вуха.
П. дзіця да грудзей.
2. каго (што). Даць прытулак (у 1 знач.), узяць пад сваю апеку.
П. сірот.
|| незак. прыту́льваць, -аю, -аеш, -ае і прытуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раскашава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; незак. (разм.).
1. Жыць у раскошы, мець усяго ў дастатку.
2. і (рэдка) зак. Жыць (пачаць жыць) або размяшчацца (размясціцца) дзе-н. вельмі свабодна, на вялікай плошчы.
Раскашуецца адна ў такой вялікай кватэры.
3. перан. Буйна расці на прыволлі.
Раскашуецца пад плотам крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ры́нак, -нку, мн. -нкі, -нкаў, м.
1. Сфера таварнага абарачэння, тавараабароту.
Знешні р.
Унутраны р.
Рынкі збыту (раёны рэалізацыі тавараў; спец.).
2. Месца рознічнага гандлю пад адкрытым небам або ў гандлёвых радах; базар.
Калгасны р.
Крыты р.
Гандляваць на рынку.
|| прым. ры́начны, -ая, -ае.
Рыначныя адносіны.
Рыначная цана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сакрата́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Асоба, якая вядзе справаводства, канцылярыю ўстановы або перапіску і справы прыватнай асобы.
Асабісты с.
2. Асоба, што піша пратакол схода.
3. Выбарны кіраўнік арганізацыі.
Генеральны с.
ААН.
4. Адказная асоба, якая вядзе арганізацыйна-выканаўчую работу.
Вучоны с. інстытута.
|| прым. сакрата́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
стры́жань, -жня, мн. -жні, -жняў, м.
1. Прадмет прадаўгаватай формы, які звычайна з’яўляецца воссю або асновай чаго-н.
Пластмасавы с.
С. шарыкавай ручкі (напоўнены чарнільнай пастай).
2. перан., чаго. Асноўная, галоўная частка чаго-н.
С. усяго рамана — тэма народнай вайны.
|| прым. стрыжнёвы, -ая, -ае.
Стрыжнёвы громаадвод (заземлены металічны стрыжань).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Частка якога-н. дакумента, якая аддзяляецца ад цэлага або, наадварот, застаецца пасля аддзялення, а таксама кантрольны лісток на атрыманне чаго-н., карыстанне чым-н.
Т. на праезд.
Адрыўны т.
Т. на дровы.
|| памянш. тало́нчык, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. тало́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
твой, твайго́, м., твая́, тваёй, ж., тваё, твайго́, н., мн. твае́, тваі́х; займ. прынал.
1. Які мае адносіны да цябе, належыць табе.
Т. дом.
Твая кніга.
Тваё паліто.
2. у знач. наз. твой, твайго́, м., твая́, тваёй, ж. Муж, каханы або жонка, каханая. — Ці т. дома? — Не, кудысьці пайшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тыра́ж¹, -у́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Розыгрыш выйгрышаў у пазыцы, латарэі.
Т. грашова-рэчавай латарэі.
2. Пагашэнне аблігацый пазыкі або іншых папер установай, якая іх выпусціла.
Аблігацыі выйшлі ў т.
◊
Выйсці ў тыраж (разм.) — выйсці з ужытку, устарэць, стаць непрыгодным для выкарыстання.
|| прым. тыра́жны, -ая, -ае.
Тыражная табліца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)