удо́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Атрыманы з аднаго ўдою. Удойная колькасць малака.
2. Які дае многа малака, вялікі ўдой. Удойныя каровы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хаджа́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які многа бываў дзе‑н.; бывалы. Хаджалы чалавек.
2. Які хадзіў у запрэжцы (пра каня).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
переме́рить сов., в разн. знач. пераме́раць;
переме́рить хлеб в закрома́х пераме́раць збо́жжа ў засе́ках;
переме́рить костю́м пераме́раць касцю́м;
переме́рить мно́го шляп пераме́раць мно́га капелюшо́ў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Агрэ́сца ’многа ўзяць, атрымаць, мець’ (Юрч.), агрэбці, грэбці. Семантычнае развіццё ’грэбці’ > ’нагрэбці сабе’; а пачатковае адлюстроўвае граматычную семантыку дзеяслова, і таму яго трэба лічыць прэфіксальным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ладдзя́н ’расліна Corallorhiza Chatel’ (Кіс.). Відавочна, назва запазычана з рус. ладьян ’тс’, дзе маецца многа раслін з назвай ладан (гл. СРНГ, выгі. 16, 228–229).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wielu
а.-м. шмат;
многа;
wielu ludzi — шмат людзей;
jeden z wielu — адзін з многіх; звычайны; просты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Пу́гаць ’прагна піць, хлябтаць’ (Нас., Варл.), ’многа і часта піць’ (кір., Нар. сл.; бых., Жыв. НС; стаўб., З нар. сл.), ’многа піць, піць вялікімі глыткамі’ (Жд. 2; дзярж., Нар. сл.; Сцяшк. Сл.), ’многа піць вады або есці вадкай стравы’ (карэл., Нар. сл., Сцяшк.), ’прагна есці, сёрбаць’ (Скарбы, мядз., Нар. словатв.; жлоб., Жыв. сл.), ’жэрці’ (полац., Янк. 2), ’разліваць’: не пугай, напу́гаў, што стол не ўспяваю выціраць (гродз., Цыхун, вусн. паведамл.). Дзеяслоў гукапераймальнага паходжання, у аснове — выклічнік пу! (пуг!), што імітуе уцягванне вадкасці ротам, параўн. пупа ’вада’ (у размове з дзецьмі), славен. pupati ’піць’ (у дзіцячай мове), у аснове якога гукаперайманне pup (Сной, 515), або пу́льгаты ’сёрбаць; разліваць’ (драг., Сл. Брэс.) (гл.), у аснове гукаперайманне пуль(г)!
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вазю́р 1 ’возчык, вазнік’ (КЭС). Параўн. вазак. Гл. вазюр 2.
Вазю́р 2 ’хлопчык, які любіць многа катацца на санках ці каньках’ (З нар. сл.). Да вазіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ску́лле ‘дэталь ткацкага станка’: скулляў трэба набіць многа (Мат. Гом.). Няясна. Відаць, тое ж, што і ўкр. ска́лля ‘клёпкі бочкі, цэбра’, ‘лучына, трэска’. Гл. ска́ла 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
інтэрнацыяналі́сцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да інтэрнацыяналізму, інтэрнацыяналіста. Можна назваць многа твораў, якія ўдала перадаюць інтэрнацыяналісцкія пачуцці беларускага народа. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)