1. Узнімаць пыл. Перасадзіла [Агата] цераз нізкі паркан [Стасюка] і глядзела, як пабег ён на той бок вуліцы і пыліў па зямлі босымі пятамі.Чорны.Пад вішнямі, млеючы ад гарачыні, капашыліся куры — грэбліся, пылілі, закапваліся глыбей у пясок.Ракітны.//Разм. Ехаць, ісці, узнімаючы пыл. Ліпеньскім надвячоркам машына пыліла на Каралін.Сабаленка.З палеткаў каменне калгаснікі звозілі, Пылілі нястомныя грузавікі.Панчанка.
2. Тое, што і пыліцца (у 2 знач.). Пацямнеўшая вуліца пыліла ад прайшоўшага з поля быдла.Чорны.За леспрамгаскімі прычэпамі пыліла перасохлая дарога.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Вызваліць ад грузу. Разгрузіць вагон. Разгрузіць параход. □ Глыбакавата села, не выцягнуць... Трэба разгрузіць машыну.Аляхновіч.// Зняць адкуль‑н. (груз); згрузіць. Разгрузіць тавар. □ — Эй..! — загаварыў на ломанай рускай мове пажылы немец. — Можа разгрузіце муку?Гурскі.
2.перан.Разм. Вызваліць, ачысціць ад чаго‑н. непатрэбнага, лішняга і пад. Разгрузілі і пакой цёткі Машы, падрыхтаваўшы яго для танцаў.Дубоўка.Каб разгрузіць сталіцу Беларусі ад залішняга руху, пракладзена не так даўно кальцавая дарога.В. Вольскі.// Зняць частку работы, вызваліць ад дадатковай нагрузкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праго́н
1. Абгароджаная або неабгароджаная дарога, па якой гоняць жывёлу на пашу, вадапой (БРС).
2.Дарога да былога панскага двара (Нясв.); праезд ад хаты да вуліцы (Слаўг.).
3. Часовая паша для жывёлы (Слаўг.).
4. Адлегласць паміж двума парамі калоў у прасле (Слаўг.).
□ ур. Ля прагона (поле, луг) каля в. Малева Нясв.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
трыб
1. Квартальная прасека ў лесе (Пруж. Весн. БДУ. Серыя IV, 1971, № 1, 76). Тое ж тры́ба (Ашм., Шчуч.).
4. Лясная дарога (Пруж.). Тое ж тры́ба (Зэльв.Сцяцко, Шчуч.).
□в. Трабы Іў.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
beaten
[ˈbi:tən]
adj.
1) пабі́ты; перамо́жаны
a beaten dog — пабі́ты саба́ка
a beaten army — перамо́жаная а́рмія
2) ко́ваны, кава́ны; кляпа́ны, раскле́паны
3)
а) вы́таптаны (сьце́жка), прае́жджаны (даро́га)
б) звыча́йны, зьбі́ты, шаблённы
4) зьбі́ты на пе́ну
beaten egg whites — зьбі́тыя бялкі́
5) зьнясі́лены, вы́біты зь сі́лаў, змардава́ны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
протяну́ться
1.в разн. знач. працягну́цца;
к нему́ протяну́лись чьи́-то ру́ки да яго́ працягну́ліся не́чыя ру́кі;
доро́га протяну́лась на со́тни киломе́тровдаро́га працягну́лася на со́тні кіламе́траў;
спекта́кль протяну́лся два часа́ спекта́кль працягну́ўся дзве гадзі́ны;
2.(вытянуться) разг. вы́цягнуцца;
протяну́ться на дива́не вы́цягнуцца на кана́пе.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жахлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікае жах, вельмі страшны. Не забыць пра жахлівыя рэчы: Мерцвякоў адубелых пласты, Узарваныя хаты, масты.Броўка.// Роспачны, поўны жаху. І енк, і плач, калёс засмягшых скрып,.. — Усё злівалася ў жахлівы крык.Танк.// Вельмі цяжкі, пакутлівы, трагічны. Жахлівая смерць. Жахлівае здарэнне.//Разм. Вельмі дрэнны. Жахлівая дарога.
2. Вельмі моцны (пра ступень інтэнсіўнасці чаго‑н.), крайні ў сваім праяўленні. Смешнай і разам з тым жахлівай іроніяй гучаў плакат.Мікуліч.Пан Вальвацкі.. прагуляў.. усё, што маглі даць яму некалькі маёнткаў пры жахлівай эксплуатацыі парабкаў і падзённікаў.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звыча́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Заўсёды ўласцівы каму‑, чаму‑н.; які заўсёды бывае; пастаянны, прывычны. Дарога пашыбавала на горку, калёсы мякка пакаціліся па жоўценькім пясочку, і лес прыняў звычайны свой выгляд.Колас.Маці — высокая, хударлявая — ішла звычайным, шырокім крокам.Сіняўскі.
2. Які не вылучаецца сярод іншых, нічым не знамянальны. Быў звычайны будзённы дзень, калі Паходню прынеслі паведамленне ад Ваўчка.Хадкевіч.Звычайная вёска стаяла, а ў вёсцы — звычайная хата, якіх і на свеце нямала, і на Беларусі багата.Дубоўка.— Які ж ты лоўкі! — з захапленнем сказала.. [Паліна]. — Звычайны, — адказаў Антон.Кавалёў.
•••
Звычайная ступень параўнаннягл. ступень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мільгаце́ць, ‑гачу, ‑гаціш, ‑гаціць; незак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Свяціць няроўным, перарывістым святлом; іскрыцца. Цяпло ішло ад грубкі. У ёй патрэсквалі дровы. Чырвоныя водбліскі мільгацелі на сцяне, на падлозе.Каршукоў.Вунь як быццам мільгацяць у гушчары агеньчыкі. Ці не ваўкі?Гамолка.
2. З’яўляцца ў полі зроку і знікаць, праносіцца перад вачыма. Свішча за сцяною вецер, бразгае на слупе бляшаны абажур, мільгацяць кадры старой кіналенты.Аляхновіч.Зноў дарога. Лугі.. і зялёныя пушчы, шырокія палі спелай збажыны мільгацяць за акном.Мыслівец.//перан. Хутка праносіцца ў памяці. Мільгацяць у галаве здагадкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недалёкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца або адбываецца на нязначнай адлегласці; блізкі. Пры карчме была крама і шынок, у які гарэлку прывозілі вочкамі з недалёкага бровара.Бядуля.Злева ад нас памалу заціхаў бой, а начную цемрадзь спакваля разганялі водсветы недалёкага пажару.Дзенісевіч.// Які мае невялікую працягласць; кароткі. Дарога была недалёкая: сем вёрст.Чарнышэвіч.
2. Такі, які адбываўся нядаўна або адбудзецца, надыйдзе неўзабаве. У недалёкім мінулым. □ Быў шэры дзень, ужо напоўнены подыхам недалёкай зімы.Пестрак.
3. Разумова абмежаваны; някемлівы. Які мізэрны і ўбогі Той недалёкі чалавек, Што цягне да сваёй бярлогі Набыткі розныя ўвесь век.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)