заспа́ць сов.
1. (проснуться позже, чем нужно) проспа́ть;
будзі́ іх, ма́ці, а то заспя́ць — буди́ их, мать, а то проспя́т;
2. разг. заспа́ть;
з. твар — заспа́ть лицо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уце́рці сов.
1. втере́ть;
у. мазь — втере́ть мазь;
2. утере́ть, вы́тереть;
у. твар — утере́ть (вы́тереть) лицо́;
◊ у. нос — (каму) утере́ть нос (кому);
у. слёзы — утере́ть (осуши́ть) слёзы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ліцава́ць 1 ’перашываць, робячы спод верхам’ (Нас., Шат.), ліцуваньне ’ніцаванне’ (Юрч. Вытв.), ліцёваны ’ніцаваны’ (беласт., Сл. ПЗБ). Укр. лицювати, рус. лицевать, польск. licować, чэш. licovati, славац. licovat ’тс’. Паўн.-слав. licevati < lice ’твар’ > лицо (Слаўскі, 4, 239–240).
*Ліцава́ць 2, ліцёва́ті ’адпавядаць пэўным нормам, правілам’ (беласт., Сл. ПЗБ) запазычана з польск. licować ’адпавядаць, гарманіраваць з чым’. Да паўн.-слав. licevati. Параўн. балг. невестино лице ’знак цнатлівасці на шлюбнай кашулі маладой’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пы́ка ’твар; морда, пыса’ (Нас., Ян., Растарг.): у саба́кі чорна пыка (Сцяшк.), пы́кі экспр. ’губы’ (Сл. Брэс.), сюды ж пы́ктарацца ’тыкаць мордай’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. пи́ка ’морда’, рус. пи́ка ’морда, рыла’, пи́квица ’нос, кончык носа’. Паводле ЕСУМ (4, 367), са зменай галосных ад пу́кати ’трэскаць, лопаць’; беспадстаўна беларускія формы выводзяцца з украінскай, чаму пярэчыць перш за ўсе геаграфія слоў. Відаць, звязана чаргаваннем з пы́ца ’морда’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пабо́і, ‑бояў; адз. няма.
Удары, якія наносяцца каму‑н. Твар, яшчэ амаль дзіцячы, быў у крыві і распух ад пабояў. Мележ. // Сляды ад гэтых удараў. На целе відаць пабоі. □ Раздзелі Міколку, цёплай вадой пабоі змачылі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасі́вераць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Абветрыцца; патрэскацца ад ветру, сіверу. Увесь дзень пякло сонца, па небе хадзілі пуховыя воблакі, у байцоў пасівералі губы. Гурскі. Твар быў шорсткі; пасівераў; патрэскаліся вусны — да іх было не даткнуцца. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастры́жаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад пастрыгчы.
2. у знач. прым. Які (якога) пастрыглі. Святло ад вогнішча кідаецца на яго [Алісеяў] пачарнелы жарсткаваты твар, на пастрыжаныя калючыя вусы і на шапку цёмна-русых валасоў. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадра́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прадраць.
2. у знач. прым. З дзіркай, дзіркамі. [Антось] убачыць прадраную блузку і скрыва пазіраць будзе на яе [Яніну], і твар яго лісіны будзе такі дапытлівы і такі агідны. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачарне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць чорным, чарнейшым. Пачарнеў лес, скінуўшы на дол апошняе сваё залатое ўбранне, асірацелі голыя палеткі. Краўчанка. Грачанё за гэтыя дні падрасло і яшчэ больш пачарнела. Якімовіч. Твар .. [Любы Лук’янскай] пачарнеў ад болю. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абма́хваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Махаючы чым‑н., абдаваць паветрам (звычайна для ахаладжэння). Абмахваць твар.
2. Незак. да абмахнуць (у 2 знач.). // Махаючы чым‑н., адганяць мух, камароў і пад. Абмахваць галінкай аваднёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)