1. Які мае адносіны да дзіцяці (у 1 знач.). Дзіцячы ўзрост. Дзіцячыя хваробы. □ [Лабановіч] устаў, калі ўжо ў школе чуліся дзіцячыя галасы.Колас.[Наста] пазнала ў цемры — гэта ён, Андрэй Саковіч — друг дзіцячых дзён.З. Астапенка.// Які належыць дзіцяці. [Люда] на хаду, не гледзячы, падала .. [Юрку] руку і з нейкай асаблівай, небывалай цеплынёй адчула ў сваёй руцэ дзіцячыя пальчыкі.Брыль.
2. Уласцівы дзіцяці, дзецям. Гэты невялічкі куток ператварыўся ў маёй дзіцячай фантазіі ў казачны лес з незвычайнымі істотамі.Бядуля.Салодкі сон дзіцячы пасля пылу, духмень.Лынькоў.//перан. Неўласцівы даросламу, не сталы. Дзіцячыя разважанні. Дзіцячы розум. □ — Дараваць сабе не магу, нашто я тады чытала табе свой верш. Ну, але ты глядзі на гэта, як на дзіцячую забаўку.Колас.
3. Прызначаны для дзяцей. Дзіцячая літаратура. Дзіцячая каляска. □ «Даведаюся, ці ёсць у дзіцячым вагоне месцы», — рашыла Таня.Даніленка.
•••
Дзіцячая пляцоўкагл. пляцоўка.
Дзіцячы домгл. дом.
Дзіцячыя яслігл. яслі.
Дзіцячы лепетгл. лепет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дуб, ‑а і ‑у; мн. дубы, ‑оў; м.
1.‑а. Буйнае лісцевае дрэва сямейства букавых з моцнай драўнінай і пладамі жалудамі. Стогадовы дуб. □ Сілачом стаіць Дуб разложысты, І здалёк відаць пышны верх яго.Колас.
2.‑у; толькіадз. Драўніна гэтага дрэва. Нарэзаць дубу. Бочка з дубу.
3.‑а; перан.Разм. Пра высокага, моцнага чалавека. У Жарстана было сем сыноў, і чацвёра з іх такія ж дубы, як і бацька.Колас.//Пагард. Пра тупога, неразумнага чалавека. — Хоць і дуб ты, скажу табе, але заходзь, кульні з намі чарку: у мяне ж сёння вяселле — гуля-а-ем!Вышынскі.
4.‑а. Адзін з відаў вялікіх лодак (на Дняпры, Доне). Пад поўнач Пятро Тугай закончыў рамонт дубоў, заліў смалою залапленыя месцы і вылез на паром.Краўчанка.
•••
Коркавы дуб — вечназялёнае дрэва сямейства букавых, кару якога выкарыстоўваюць для вырабу коркаў і інш.
Даць дубагл. даць.
Плесці з дуба веццегл. плесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Заціснуць, сцяць. Зацяць зубы. Зацяць вусны. □ Маці будзіць жаць, Але сон зацяў твае павекі...Глебка.//перан. Затаіць у сабе, у душы. Відавочна было, што пытанне гэтае, аб якім з самага пачатку ўсе думалі, турбаваліся.., прымусіла цяпер усіх зацяць у душы балючы, трывожны сум.Быкаў.//перан. Прыпыніць, сцішыць, зрабіць нячутным (дыханне). Іван зацяў дыханне, стараючыся як найлепей пацэліць, і, трошкі не падпусціўшы сабаку да каменя, стрэліў.Быкаў.
2. Пазбавіць магчымасці дыхаць, гаварыць. Увайшоўшы ў бацькаў пакой, .. [Сашка] не выгаварыў ні слова, быццам паралюш зацяў яму мову.Чорны./убезас.ужыв.Вада была такая халодная, што ў Ніны зацяло дыханне.Мележ.//безас.Разм. Адняць мову, голас. Бабы змоўклі адразу, як зацяло ім.Чорны.
•••
Няма за што рук (рукі) зацяць (зачапіць) — нічога няма, няма чым заняцца. [Сярмяжка:] — Паглядзеў я, хлопча, што сумна табе, няма за што рукі зацяць.Дадзіёмаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Агледзець, дагледзець усё, многае або ўсіх, многіх. Артур палез па кішэнях шукаць Наталлінага адраса. Уміг ён перагледзеў некалькі замурзаных блакнотаў, памятых .. паперак і — дарэмна.Гартны.І вось Янка ў кабінеце дырэктара. Ён пачакаў, пакуль той перагледзеў нейкія паперкі, потым кашлянуў.Прокша.// Прагледзець нанава, яшчэ раз з мэтай праверкі. Тамаш зноў хутка перагледзеў прыёмнік ... і зноў навушнікі маўчалі, нібы нямыя.Краўчанка.[Сяргей Сяргеевіч:] — У пятніцу вечарком я накапаў чарвякоў, перагледзеў снасці, а назаўтра .. мы ўжо кацілі на Змітраковым «буланчыку» па гладкай шашы на ўлюбёныя мясціны майго сябра — прыгожы высокі бераг Бярэзіны.Ляўданскі.
2. Разгледзець, абмеркаваць што‑н. нанава, яшчэ раз для ўнясення якіх‑н. змен, паправак. Перагледзець штаты устаноў. Перагледзець нормы выпрацоўкі. □ Само жыццё прымусіла пісьменніка перагледзець твор, бо рэчаіснасць дала яму новы цікавы матэрыял.Кучар.— Дзеля справядлівасці, даражэнькі, трэба перагледзець табе тваё рашэнне, — хмурачыся, казаў далей Гапоненка [Міхалу Пятровічу].Капусцін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
old[əʊld]adj.
1. (пра ўзрост) a six-year old girl шасцігадо́вая дзяўчы́нка;
How old are you? Колькі табе гадоў?;
She is old enough to know better. У яе ўзросце трэба ўжо добра разумець, што да чаго.
2. стары́;
an old man/woman стары́/стара́я;
old age ста́расць;
get/grow old ста́рыцца, старэ́ць
3. стары́, пано́шаны;
old rags рыззё, стары́зна;
the same old excuses адны́я і ты́я ж апраўда́нні
4. былы́; ране́йшы; міну́лы;
Old English стараанглі́йская мо́ва;
Things were different in the old days. Даўней усё было па-іншаму.
♦
an old wives’ tale ба́біны/бабу́ліны ка́зкі, ба́бскія плёткі;
as old as the hills стары́ як свет;
for old time’s sake па старо́й па́мяці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
kazać
kaza|ć
1.зак. загадаць; прымусіць;
~ć zrobić — загадаць зрабіць;
~ł powiedzieć — загадаў сказаць;
2.незак. загадваць; прымушаць;
rób, co ci każę — рабі, што я табе кажу;
~ć komu na siebie czekać — прымушаць каго чакаць;
jak zwyczaj każe — як патрабуе звычай;
3.незак.царк. прапаведваць; казаць казань;
~ć z ambony — прапаведваць з амбону
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
schmíeren
vt
1) зма́зваць, ма́заць, нама́зваць; прама́зваць
éine Sálbe auf die Hand ~ — зма́заць руку́ ма́ззю
Bútter aufs Brot ~ — нама́заць ма́сла на хлеб
2) дава́ць ха́бар
er hat ihm geschmíert — ён падма́заў яго́ [даў яму́ ха́бар]
3) пля́каць, бру́дзіць
◊ sich (D) die Gúrgel [die Kéhle] ~ — разм. прамачы́ць го́рла, вы́піць