Ашы́йна ’не вельмі, неабавязкова’ (Шат.). Няясна; параўн. блізкае па семантыцы чэш. ošivati se ’адмахвацца’, ц.-слав. ошити сѧ ’abstinere, адказвацца’ (якія Махэк₂, 607, узводзіць да праслав. šibati) і серб.-харв. ошѝјати ’перавярнуць, завярнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Плу́шкі1 ’палавінкі гарбуза’ (пух., Сл. ПЗБ). Да апуха, плаха i̯ (гл.).⇉■

Плу́шкі2 ’перамёрзлая ў зямлі бульбіна’ (дубр., Нар. словатв.). Няясна, магчыма, роднаснае чэш. plucha ’абалонка зерня’, далей д& плюхлы ’вялы’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыцю́жыць перан. ’абмежаваць у чым-небудзь’: німа ніякай прокідзівот прыцюжыла (паст., Сл. ПЗБ). Рус. смал. притю- жить ’пакараць, утаймаваць, уціхамірыць’. Няясна. Магчыма, да цю‑га! (гл.), вокліч, якім наганяюць воўка пры паляванні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пуко́вы ’цёмна-чырвоны’ (Растарг.), параўн. запіс з той жа тэрыторыі — пуковый ’сіні’: сояй на ей был пуковый. Няясна, магчыма, ад кубовы ’сіні’ з метатэзай, параўн. рус. дыял. пукон ’купон’, і аглушэннем звонкага зычнага.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Страхо́ма ‘доўгая вейка’: надо вырваті страхому, каб … нэ лэкалосо дітя (пін., Шатал.). Няясна, відаць, да страха́цца ‘баяцца’ (ад страх, гл.), параўн. прыслоўе славен. strahoma ‘са страхам, баючыся’. Збліжана з трахома ‘хвароба вачэй’, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сі́-і-і ‘выгук, якім спыняюць вала ці каня’ (Варл.). Няясна; параўн. укр. сі, сі‑ссі ‘выгукі, якімі адганяюць кароў’, сі‑сі ‘вокліч, якім падклікаюць ягнят’ — таксама няяснага паходжання, гл. ЕСУМ, 5, 249.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тапе́шка ’тоўстая жанчына’ (Бяльк.). Няясна, параўн. рус. тапе́шка ’ляпёшка’, якое Фасмер (4, 19) выводзіць з *топежка (< *топи́ть, відаць, са значэннем ’растапляць, раствараць’, гл. тапіць2); магчыма, з таўпешка ад то́ўпіць ’набіваць, папаўняць’, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тату́рыцца ’глядзець з-пад ілба’ (Ласт.). Няясна, параўн. та́тур (tátur): у маго́ тату́ра саба́чая нату́ра (ваўк., Федар. 4), якое Федароўскі (там жа, 311) выводзіць з тата (tàtur jest tàto zmieniony dla rymu), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таўка́н ’ятрышнік, Orchis latipolia L.’ (гродз., Кіс.), таўку́н ’тс’ (Расл. св.). Няясна; магчыма, ад таўчы (гл.), бо клубеньчыкі расліны нярэдка выкарыстоўвалі з магічнымі і лекавымі мэтамі ў стоўчаным выглядзе, параўн. Пастусяк, Pogranicze, 303.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тубэ́льны ‘перакананы’ (Мат. Гом.). Няясна; магчыма, звязана з польск. tubalny ‘гучны, зычны, прарэзлівы’ (Варш. сл.) з семантычным пераходам ‘гучны’ > ‘перакананы (які гучна адстойвае свае погляды)’, што, відаць, да tuba ‘музычны інструмент’, гл. туба.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)