◎ Пра́да ’мяшэй зялёны, Setaria viridis (L.) P. B.’ (маг., Кіс.). Рус. пряда ’від проса’, укр. пряда ’расліна Setaria viridis’. Паводле Фасмера (3, 393, з літ-рай), ад праду, прасці. Расліна названа так па падабенству з калаўротам (рус. пряяка). Іншыя версіі лічаць сумнеўнымі ў фанетычных адносінах. Параўн. прану ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пунш (ТСБМ). Запазычана з рус. пунш ’від пітва’, што праз пасрэдніцтва ням. Punsch з англ. punch, утворанага ад хіндзі pānč ’пяць’, што адлюстроўвае пяць складнікаў кактэйлю (арака, цукар, сок лімона, прыправы і вада), гл. Фасмер, 3, 407. Хіндзі pānč < ст.-інд. páñca ’пяць’, роднаснае прасл. *pętь, гл. пяць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́згляды ’звычай знаёміцца з нявестай і яе маёмасцю’ (Юрч. Вытв., Сцяшк.; пух., Сл. ПЗБ; Растарг.). Укр. ро́зглядини ’агледзіны’, валынск. розгля́дини ’заручыны’. Беларуска-ўкраінская ізалекса. Да разгляда́ць < раз- (роз-) і глядзе́ць (гл.). Такую ж прэфіксацыю маюць н.-луж. rozglěd, в.-луж. rozhlad, чэш. rozhled, славац. rozhľad ’агляд’, ’від’, ’перспектыва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сампо́рык ’рэдкі малапажыўны суп’ (Скарбы). Дэрыват ад польск. sapory ’прысмакі, соўсы’ з другаснай назалізацыяй і нарашчэннем дэмінутыўнага суфікса. Да гэтай жа крыніцы ўзыходзіць і сапо́рак ’нагар у люльцы’ (трак., Сл. ПЗБ). Польскае слова з лац. sapa ’від сока’, sapor ’смак’ (Брукнер, 481). Да семантыкі сапорак параўн. сос (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сценя́ціцца, сціня́ціцца ’пакрыцца тонкім лядком, замерзнуць’ (Сл. ПЗБ). Відаць, да сціна́цца ’замярзаць, зацягвацца лядком’, гл. сцінаць 2. Аднак не выключае, што гэта адаптаваны балтызм, параўн. літ. tenė̃ti ’сцягвацца, застываць’, sutenė́ti ’сціснуцца, застыць, загусцець’, або паралельнае ўтварэнне ад це́нято ’сетка’, параўн. літ. tenióti ’блытаць’ пры лат. tina, tine ’від сеткі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Танкано́г ’від травы (расце на балотах)’ (Ян.), тонконо́г ’травяністая расліна з высокім цвёрдым сцяблом і вузкім лісцем’ (ТС), ’расліна Koeleria Pers.’ (Кіс.), ’асака’ (лоеў., Расл. св.). Параўн. укр. тонконіг ’расліна Koeleria cristata Pers.’, рус. тонконо́г ’расліна Koeleria Pers.’. Паводле знешняга выгляду, гл. тонкі і нага ў значэнні ’сцябло’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турку́ць ‘туркач, мядзведка’ (шальч., Сл. ПЗБ). З літ. turkùtis ‘тс’ (Грынавяцкене, там жа, 5, 148). Параўн., аднак, польск. turkuć ‘тс’, якое Брукнер (585) разглядае як вытворнае ад turkać (гл. туркаць 1); паводле Бяднарчука (Językowy obraz WKL, 19), turkuć ‘від жука’ фіксуецца з канца XIV ст. у лацінскамоўных дакументах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ptak
м. птушка, птах;
widok z lotu ~a — від з вышыні птушынага палёту;
ptak śpiewający — пеўчая птушка;
ptak owadożerny — насякомаедная птушка;
niebieski ptak — вольная птушка; лайдак; гультай; абібок
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
shape1 [ʃeɪp] n.
1. фо́рма, абры́с; від;
round in shape кру́глы па фо́рме
2. стан;
be in good shape быць у до́брай фо́рме
♦
get (oneself) into shape увахо́дзіць у фо́рму;
get/knock/lick smth./smb. into shape прыво́дзіць што-н./каго́-н. да пара́дку;
give shape to smth. выка́зваць я́сна (думкі);
take shape вырысо́ўвацца, набыва́ць фо́рму
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
акрэдыты́ў
(фр. accréditif, ад лац. accreditivus = даверны)
1) дакумент на права атрымання кім-н. пэўнай сумы грошай у банку;
2) від банкаўскага рахунку, паводле якога ажыццяўляюцца безнаяўныя разлікі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)