пацёрты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад пацерці.
2. у знач. прым. Са слядамі доўгага карыстання; паношаны. Пацёрты партфель. Пацёртае паліто. □ Няскладны машыніст у пацёртай нямецкай форменцы быў заняты не зусім звычайнай для яго працы справай. Лынькоў.
3. перан.; у знач. прым. Разм. Змардаваны, змарнелы. Пацёрты твар. Пацёрты выгляд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ферт, ‑а, М ‑рце, м.
1. Устарэлая назва літары «ф».
2. Разм. Франтаваты, фарсісты, самаздаволены чалавек. — Як табе падабаецца гэты ферт? — запытаў Сяргей, калі мы адышлі далей. Чарнышэвіч. У яго [Бабейкі] быў такі дзелавіты выгляд, што Ваўчок ажно пырснуў са смеху: «Ах ты які ферт выгладжаны!» Хадкевіч.
•••
Хадзіць (глядзець) фертам гл. хадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
act2 [ækt] v.
1. дзе́йнічаць;
The doctors acted promptly. Дактары дзейнічалі неадкладна.
2. трыма́цца; паво́дзіць сябе́
3. прытвара́цца, прыкі́двацца, рабі́ць вы́гляд;
I decided to act dumb. Я вырашыў прытварыцца нямы
4. выко́нваць, (і)гра́ць ро́лю; (і)гра́ць на сцэ́не;
act Hamlet ігра́ць ро́лю Га́млета
5. (on) уздзе́йнічаць;
Alcohol acts quickly on the brain. Алкаголь хутка ўздзейнічае на мозг.
♦
act for smb./on behalf of smb./on smb.’s behalf дзе́йнічаць ад імя́ каго́-н./выко́нваць фу́нкцыі каго́-н.
act out [ˌæktˈaʊt] phr. v. разы́грываць; рабі́ць вы́гляд
act up [ˌæktˈʌp] phr. v. infml дурэ́ць, забаўля́цца, сваво́ліць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
widok, ~u
м.
1. выгляд;
na jego widok — убачыўшы яго;
stać na ~u — стаяць навідавоку;
2. выгляд, від, краявід; перспектыва;
widok z okna — від з вакна;
rozległy widok — шырокі краявід;
mieć na ~u — мець на ўвазе;
bez ~ów powodzenia — без надзеі на поспех
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зне́шні
1. (звонку) äußerer, äußerlich; Áußen-;
зне́шні вы́гляд die Áußenseite; das Äußere (sub) (чалавека);
2. (які не закранае сутнасці) äußerlich, óberflächlich; гл вонкавы;
3. (замежны) áuswärtig; Áußen-;
зне́шні га́ндаль Áußenhandel m -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Аха́яць 1 ’ачысціць, прывесці ў належны выгляд’ (Касп., Бір. Дзярж., Сцяц.), ’прыбраць’; ахаіць, ’ачысціць, выпратаць’ (Др.-Падб., КЭС, лаг.), ахайваць ’мыць, прыбіраць, ачышчаць’ (Сцяц.), ахаяцца ’памыцца, прыбрацца’ (Сцяшк.), ахайлівы ’які захоўвае чысціню’ (Др.-Падб.), ахайны ’акуратны’ (БРС, Сцяшк., КЭС, лаг.), ахайнасць (БРС, Гарэц.), укр. ахаяти, охаювати, охайний, охайність, рус. дыял. охаять, польск. дыял. ochaić, ochajny, ochajtiość (з укр., Варш. сл.). Ад хаяць ’чысціць, даглядаць’.
Аха́яць 2 ’абгаварыць, зняважыць’ (КТС). Ад хаяць ’лаяць, зневажаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ню́ня ’негаваркі чалавек’ (Сл. ПЗБ), ’маўклівы, скаваны ў рухах чалавек’ (міёр., З нар. сл.), ’сугней (у размове з дзецьмі)’ (ТС), ’плакса’ (Яўс.), ню́нька ’тс’ (Сл. ПЗБ), ’не надта разумны’ (полац., Нар. лекс.), укр. ню́ня ’плакса’, нюня́вий ’плаксівы’, рус. нюня ’разява, мямля, сугней; плаксівая жанчына’, нюня, нюнька ’лялька, пішчалка з явару’ (смал.), польск. niunia, niuńka ’мямля, разява; недацёпа на выгляд’, чэш. ňuma (< ňuňa) ’тс’. Гукапераймальнае, параўн. нюні (гл.) і іншыя т. зв. дзіцячыя словы (Махэк₂, 402).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Танцюры́стка ’танцорка’ (Мат. Гом.), танцюрі́ст ’танцор’ (кам., ЖНС). Параўн. укр. танцю́ристка, танцюри́ст ’хто добра танцуе’, што паводле ЕСУМ (5, 516), вытворныя ад танцю́ра ’тс’, адкуль і назва грыбоў танцю́рка ’мухамор’, што адлюстроўвае іх знешні выгляд (на доўгай тонкай ножцы), параўн. папярэднія словы, гл. Арэальныя ўтварэнні, звязаныя з украінскай мовай, паколькі для беларускай мовы ўтварэнні на ‑ура (‑юра) і -іст (‑ыст) для характарыстыкі асоб нехарактэрны, параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 70; Саевіч, Derywacja, 401, 409.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ідэ́я. З польск. мовы ў пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 261; Гіст. мовы, 2, 144). Крукоўскі (Уплыў, 77), Бурак (Суч. бел. мова, 1975, 25) мяркуюць аб рус. пасрэдніцтве, але супраць адсутнасць дзекання; параўн. ідзе́я (Яруш.) пад рус. уплывам. Польск. idea < лац. idea < грэч. ἰδέα ’выгляд, вобраз’ (SWO, 294). Для рус., дзе з апошняга дзесяцігоддзя XVII ст. (Біржакова, Очерки, 154), таксама зазначаюць польск. пасрэдніцтва. Шанскі, 2, I, 12; Фасмер, 2, 117 (ці зах.-еўрап.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
surface1 [ˈsɜ:fɪs] n.
1. паве́рхня;
the Earth’s surface паве́рхня Зямлі́;
keep on the surface трыма́цца на паве́рхні;
rise/come to the surface усплыва́ць на паве́рхню;
surface transport назе́мны тра́нспарт
2. зне́шні вы́гляд;
surface impressions павярхо́ўныя ўра́жанні
♦
on the surface зво́нку, з вы́гляду
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)