цэнтральная крывая 2-га парадку; адно з канічных сячэнняў, уяўляе сабой мноства пунктаў плоскасці, рознасць адлегласцей ад якіх да двух пэўных пунктаў (фокусаў гіпербалы) пастаянная (па модулі). Кананічнае ўраўненне гіпербалы ў прамавугольнай сістэме каардынат: x2/a2 - y2/b2 = 1, дзе a, b — даўжыні паўвосяў, b2 = c2 - a2, c — фокусная адлегласць гіпербалы (гл.Аналітычная геаметрыя). Мае 2 бясконцыя галіны, сіметрычныя адносна гал. восяў Ox і Oy (сапраўднай, ці факальнай, і ўяўнай); 2 асімптоты y = ±bx/a. Пры a = b гіпербала наз. раўнабочнай і яе ўраўненне мае выгляд x2 - y2 = a2; яе асімптоты ўзаемна перпендыкулярныя, і калі іх прыняць за восі каардынат, то ўраўненне набудзе выгляд xy = a2/2 (графік адваротнай прапарцыянальнасці).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
біквадра́тны
(ад бі- + квадратны)
чацвёртай ступені;
б-ае ўраўненне— прыватны выпадак ураўнення чацвёртай ступені, рашэнне якога зводзіцца да рашэння квадратнага ўраўнення падстаноўкай y = x2.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГІПЕРБАЛІ́ЧНЫ ЦЫЛІ́НДР,
незамкнутая цыліндрычная цэнтр, паверхня 2-га парадку, накіроўная лінія якой — гіпербала. Кананічнае ўраўненне гіпербалічнага цыліндра ў прамавугольнай сістэме каардынат x2/a2 - y2/b2 = 1, дзе а, b — даўжыні паўвосяў гіпербалы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
квадра́тныв разн. знач. квадра́тный;
к. стол — квадра́тный стол;
○ к. ко́рань — квадра́тный ко́рень;
~нае ўраўне́нне — квадра́тное уравне́ние;
~ныя ду́жкі — квадра́тные ско́бки;
~ныя ме́ры — квадра́тные ме́ры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
алгебраі́чны
(ад алгебра)
які мае дачыненне да алгебры;
а-ая функцыя — функцыя, звязаная з незалежнай пераменнай велічынёй алгебраічным ураўненнем;
а-ае ўраўненне — ураўненне, кожная частка якога з’яўляецца мнагачленам адносна невядомых лічбаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
równanie
równa|nie
н.
1. раўненне;
2.мат. ураўненне;
układ ~ń — сістэма ўраўненняў;
~nie całkowe — інтэгральнае ўраўненне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
kwadratowy
kwadratow|y
квадратны;
pierwiastek ~y мат. квадратны корань;
równanie ~e мат. квадратнае ўраўненне;
nawiasy ~e — квадратныя дужкі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ЛАНЦУГО́ВАЯ ЛІ́НІЯ,
плоская трансцэндэнтная крывая, форму якой набывае пад уздзеяннем сілы цяжару гнуткая аднародная і нерасцягвальная важкая нітка з замацаванымі канцамі. Яе ўраўненнеy = ach(x/a), дзе ch(x/a) — гіпербалічны косінус (гл.Гіпербалічныя функцыі). Выкарыстоўваецца ў разліках, звязаных з правісаннем правадоў, тросаў і інш. Паверхня, утвораная вярчэннем дугі Л.л. вакол восі Ox, наз.катэноідам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вірыя́льны
(ад лац. vires = сілы);
в-ая тэарэма — тэарэма аб суадносінах кінетычнай і патэнцыяльнай энергій часціц фізічнай сістэмы, якія ўзаемадзейнічаюць паводле пэўнага закону;
в-ае ўраўненне стану — ураўненне стану рэальнага газу, у якім ціск газу пададзены па ступенях шчыльнасці газу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АРХІМЕ́ДАВА СПІРА́ЛЬ,
крывая, якую апісвае пункт пры руху з пастаяннай скорасцю па прамой, што раўнамерна паварочваецца ў плоскасці вакол аднаго са сваіх пунктаў. Названа ў гонар Архімеда. Калі пункт О лічыць полюсам, а прамую з выбраным на ёй напрамкам за палярную вось, то ўраўненне Архімедава спіраль ў палярных каардынатах: ρ=αφ, дзе α = V/ω (V — лінейная, ω — вуглавая скорасці). Архімедава спіраль мае 2 галіны: суцэльную ( φ > 0 ) і штрыхавую ( φ < 0 ).
