◎ Караго́ль ’ястраб перапёлачнік, Accipiter nisus L.’ (Касп.) — вандроўнае слова, якое мае цюрк. крыніцу (karguj) (Трубачоў, Эт. сл. 11, 68–69; Слаўскі, 3, 117–119).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Карапу́з рус. карапуз, якое або з франц. crapoussin ’карапуз’ з другасным упадабненнем да пуза, або з цюрк. karpuz ’арбуз’ з метафарычным пераносам (Фасмер, 2, 193).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

арка́н

(цюрк. arkan)

доўгая вяроўка з пятлёй на канцы для лоўлі жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

до́мра

(цюрк. domra)

шчыпковы музычны інструмент з чатырма струнамі, падобны на мандаліну.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дува́н

(цюрк. duvan)

1) здабыча і яе дзяльба;

2) адкрытае падвышанае месца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кага́н

(цюрк. kahan)

тытул кіраўніка дзяржавы ў цюркскіх народаў у сярэднія вякі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ю́рта

(цюрк. jurt)

пераноснае жыллё з конусападобным дахам у качавых народаў Азіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ям

(цюрк. jam)

гіст. паштовая станцыя на тракце, дзе праезджыя мянялі коней.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

яса́к

(цюрк. jasaq)

даніна, якую ў старажытнасці плацілі падначаленыя народы татарскім ханам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Вата́га ’ватага’ (Др.-Падб.); ’арцель сплаўшчыкаў’ (Кольб.). Укр. вата́га ’атрад, натоўп; атара, чарада’. Ст.-рус. ватага ’шацёр, палатка, жыллё качэўнікаў’, рус. вата́га ’натоўп; статак, чарада, стая; рыбалавецкая арцель; месца промыслу, сяліба рыбакоў; рыбацкая хатка; сям’я і г. д.’ Старое запазычанне з цюрк. моў (ст.-чуваш. *våtaɣ, *uotaɣ, ст.-цюрк. otaɣ ’палатка; пакой; сям’я’; параўн. і тур. oda, odak ’пакой, хата’) (Меліаранскі, ИОРЯС, 10, 4, 118 і далей; Корш., AfslPh, 9, 659; Младэнаў, 58; Фасмер, 1, 278). Іншыя тлумачэнні пераконваюць менш: 1) запазычанне з паўн.-цюрк. vataga (гэта хутчэй само запазычанне з рус.; гл. Фасмер, там жа, там і літ-ра); 2) запазычанне з рум. vătaş ’стораж’ (літ-py гл. Фасмер, 1, 278). Параўн. яшчэ Шанскі, 1, В, 23–24.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)