дабраво́лец, ‑льца, м.

Тое, што і добраахвотна. У японскую вайну .. [Янкавец] дабравольцам паехаў на Далёкі Усход і замацаваўся ў інтэнданцтве. Колас. А ўжо заявы шлюць камсамольцы, Што прагнуць пабачыць сусвет, Крылатай рамантыкі дабравольцы, Разведчыкі першых планет. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Арыента́льны. З 1599 (Жураўскі, Працы IM, 7, 214; Гіст. лекс., 113) з лац. orientalis ’тс’ ад Oriens усход’. Сучаснае літаратурнае беларускае слова, магчыма, паўторна запазычана праз рус. ориентальный, дзе з 1705 орьентальный праз польскую (Фасмер, 3, 152). Параўн. арыгінал, арыентацыя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лівандрэк ’лекі — забабоны ад урокаў у выглядзе чорных кавалкаў нейкай смалы, якую чапляюць, напрыклад, на рогі карове, калі яна ацялілася’ (КЭС, лаг.). Няясна. Магчыма, звязана паходжаннем са словам LevantУсход’, абазначаючы нейкі магічны сродак, які прыйшоў з Усходу, а другая частка з ням. Dreck ’бруд, кал’, ’дрэнь’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

orient

1. [ˈɔrient]

n. Poet.

усхо́дm.

Orient — Усхо́дm. (краі́ны Азіі)

2.

adj.

1) Poet. усхо́дні

2) сьве́тлы; бліску́чы

3. [ɔriˈent]

v.

1) надава́ць патрэ́бны кіру́нак адно́сна бако́ў сьве́ту, арыентава́ць; ста́віць буды́нак тва́рам на ўсхо́д

2) знахо́дзіць кіру́нак

to orient oneself — арыентава́цца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

sunrise

[ˈsʌnraɪz]

n.

1) усхо́д со́нца

2) зо́лак -ку m., сьвіта́ньне n., сьвіта́нак, до́сьвітак -ку m.

at sunrise — на до́сьвітку

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

БЫКО́ЎСКІ Валерый Фёдаравіч

(н. 2.8.1934, г. Паўлаўскі Пасад Маскоўскай вобл.),

савецкі касманаўт. Двойчы Герой Сав. Саюза (1963, 1976), лётчык-касманаўт СССР (1963). Скончыў Качынскае ваен. авіяц. вучылішча лётчыкаў (1955), Ваенна-паветр. інж. акадэмію імя М.Я.Жукоўскага (1968). З 1960 у атрадзе касманаўтаў. 14—19.6.1963 здзейсніў палёт на касм. караблі «Усход-5» адначасова з палётам В.У.Церашковай на касм. караблі «Усход-6», 15—23.9.1976 з У.В.Аксёнавым — на касм. караблі «Саюз-22», 26.8—3.9.1978 з З.Енам (касманаўт б. ГДР) — на караблі «Саюз-31» і арбітальным комплексе «Салют-6» — «Саюз-29». У космасе правёў 20,7 сут.

т. 3, с. 372

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

the East

а) усхо́дняя ча́стка Кана́ды й Злу́чаных Шта́таў

б) Усхо́д, азія́цкія краі́ны

в) былы́ Саве́цкі Саю́з і яго́ныя ўсхо́днеэўрапе́йскія сатэлі́ты

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

гіраарыента́тар

(ад гіра- + лац. oriens, -ntis = Усход)

гіраскапічны прыбор для вызначэння месца размяшчэння аб’екта і параметраў яго руху; выкарыстоўваецца ў авіяцыі, касманаўтыцы, мараплаванні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лева́нт

(іт. Levante = Усход)

1) уст. агульная назва краін, размешчаных на ўсх. узбярэжжы Міжземнага мора;

2) усходні вецер на Міжземным, Чорным і Азоўскім морах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

зыхо́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Заканчэнне, завяршэнне, канец. Губернатар дазволіў затрымацца ў Адэсе да зыходу хваробы брата. Мехаў. // Вынік чаго‑н. Зыход спаборніцтваў. Зыход паядынку. □ [Алесь Гурло] не верыў у сілу сваёй хваробы і не прадчуваў трагічнага зыходу. Хведаровіч.

•••

На зыходзе — у канцы. Ноч была на зыходзе, з кожнай хвілінай святлеў усход. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)