уласцівасць велічыні, значэнне якой адпаведнае цэламу аб’екту, роўна суме значэнняў велічыняў, адпаведных яго часткам, пры адвольнай разбіўцы аб’екта на часткі. Напр., адытыўнасць аб’ёму азначае, што аб’ём цэлага цела роўны суме аб’ёмаў яго частак.
Мацу́нак ’уласцівасць моцнага, моц, трываласць’, ’фізічная сіла’, ’тое, чым можна падсілкавацца, пад’есці’ (ТСБМ, Шат., Сл. ПЗБ), ’жалезны прэнт, які злучае ручкі плуга’ (беласт., Смул.). З польск.mocunek ’тс’, якое з moc > моц (гл.) (Шатэрнік, 157; Арашонкава, Бел.-польск. ізал., 10).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АВІ́ДНАСЦЬ
(ад лац. avidus прагны),
уласцівасцьантыгенаў і антыцел, якая вызначае энергію звязвання камплементарных участкаў іх малекул; асн. характарыстыка імунных сываратак. Праяўляецца ў трываласці створаных комплексаў антыгенаў-антыцел. Авіднасць імуннай сывараткі залежыць ад спецыфічнасці антыцел, якія ёсць у ёй. Гл. таксама Камплементарнасць.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
І́снасць ’сутнасць’ (ТСБМ, Бяльк.), ’праўда’ (Інстр. III), істасьць ’сутнасць’ (Касп.), и́стосць ’шчырасць’ (Нас.), параўн. рус.дыял.и́стость ’ісціна; уласцівасць, якасць, стан існага’, и́стоть ’сапраўднасць, сутнасць’. Ст.-бел.истность у першых друкаваных кнігах (Гіст. мовы, 1, 295) з польск.istność ’сутнасць’ ад istny (гл. існы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
геліятрапі́зм
(ад гелія- + трапізм)
уласцівасць раслін рэагаваць рухам, паваротам на дзеянне сонечнага святла (гл. таксама фотатрапізм).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дастатко́васцьж
1. (забяспечанасць) Wóhlstand m -(e)s, (hinlängliches) Áuskommen n -s;
2. (уласцівасць дастатковага) Stíchhaltigkeit f -, Überzéugungskraft f -;
дастатко́васць до́вадаў Stíchhaltigkeit der Bewéise [Arguménte]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ВІНТАВА́Я ПАВЕ́РХНЯ,
паверхня, якая апісваецца лініяй, што аварочваецца вакол нерухомай восі з пастаяннай вуглавой скорасцю і адначасова рухаецца паступальна ўздоўж гэтай жа восі з пастаяннай скорасцю. Вінтавая паверхня, якая апісваецца прамой, наз. гелікоідам. Уласцівасць усякай вінтавой паверхні перамяшчацца па самой сабе выкарыстоўваецца ў тэхніцы (напр., для стварэння чарвячных перадач).