Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
актуа́льны
(лац. actualis)
1) важны для дадзенага моманту, наспелы, надзённы (напр. а-ая тэма);
2) філас. які сапраўды існуе, праяўляецца ў рэчаіснасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
спалучы́цца, ‑лучуся, ‑лучышся, ‑лучыцца; зак.
Аб’яднацца ва ўзаемнай адпаведнасці, гармоніі; злучыцца адначасова; сумясціцца. У творах Дастаеўскага спалучыліся з выключнай сілай праніклівы псіхалагізм, інтэлектуальная глыбіня мысліцеля і страснасць публіцыста.«ЛіМ».Аповесць «Першае каханне» [А. Марціновіча] цікавая перш за ўсё тым, што ў ёй своеасабліва спалучыліся ваенная тэма і сучаснае жыццё.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Змест ’тэма, сутнасць’. Укр.зміст. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова змѣщати (Сіноніма) ’умяшчаць’ ад кораня měst‑ (гл. места) з суфіксам ‑ja‑ і прэфіксам з‑ < *sъ‑. Тэрмін замацаваўся ў пачатку XX ст., у прыватнасці ў творах М. Багдановіча (1911 г.). Жаўтобрух (Мова укр. періодичної преси, 1970, 160) фіксуе ўкр.зміст у 1909 г. Не выключаны ўкр. уплыў на замацаванне ці ўтварэнне тэрміна ў бел., паколькі цяжка ўявіць незалежнасць гэтых слоў. Першаснае (магчыма, не актуалізаванае) значэнне ’тое, што змяшчаецца ў нейкай з’яве’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сюжэ́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сюжэта. Сюжэтныя лініі рамана. □ Тэма зямлі ў паэме [«Новая зямля» Я. Коласа] мае іншы сюжэтны варыянт у параўнанні з вершаваным апавяданнем.Гіст. бел. сав. літ.
2. Такі, што мае сюжэт (звычайна займальны). Верш [Я. Купалы «Я — калгасніца...»] сюжэтны, празрысты, цёплы лірызм ідзе побач з эпічнасцю.Навуменка.[Грэчка:] — Я люблю сюжэтныя сны.Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рычэрка́р
(іт. ricercare = расшукваць)
твор поліфанічнага складу на некалькі раздзелаў, якія бесперапынна пераходзяць адзін у адзін і ў якіх тэма развіваецца ў форме імітацый.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
aktualny
aktualn|y
актуальны; злабадзённы, надзённы; сучасны;
~e potrzeby — надзённыя патрэбы;
~y temat — актуальная тэма
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
актуа́льны
(лац. actualis)
1) важны для гэтага моманту, наспелы, надзённы (напр. а-ая тэма);
2) які сапраўды існуе, праяўляецца ў рэчаіснасці (проціл.патэнцыяльны).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
thorny[ˈθɔ:ni]adj.
1. калю́чы; заро́слы калю́чым кусто́ўем;
a thorny bush калю́чы куст, цярно́ўнік;
a thorny subject небяспе́чная тэ́ма
2. ця́жкі, цярні́сты;
tread a thorny path ісці́ цярні́стым шля́хам
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Théma
n -s, Thémen i Thémata тэ́ма, пыта́нне, прадме́т абмеркава́ння
ein ~ behánden — абмярко́ўваць тэ́му [пыта́нне]
zum ~ des Táges — на тэ́му дня
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)