Уласцівасць і стан зацятага. А на твары [Валі] як застыла, так і не раставала зацятасць і злосць.Адамчык.[Лес] стаяў суровы і сур’ёзны ў сваёй зімовай зацятасці.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыставі́к, ‑а, м.
Разм. Чыставы рукапіс, варыянт чаго‑н. Валя перапісвала ў чыставік укладанне па літаратуры.Васілевіч./увобразнымужыв.Пачнём нанова сёння, дарагая, Свайго жыцця суровы чыставік.Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
феру́ла
(лац. ferula = лаза, розга)
1) лінейка, якой даўней білі па далоні вучняў за якую-н. правіннасць;
2) перан. пільны нагляд, суровы рэжым.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
падняво́лле, ‑я, н.
Няволя. А на зямлі быў час суровы — У падняволлі жыў народ.Машара.Мікалай Міхайлавіч быў ураджэнцам Заходняй Беларусі, першыя гады яго маленства прайшлі пры панскім падняволлі.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спарта́нец, ‑нца, м.
1. Грамадзянін Спарты — дзяржавы ў Старажытнай Грэцыі, жыхары якой вызначаліся суровым спосабам жыцця, вынослівасцю і цярплівасцю.
2.перан. Чалавек, які адмаўляецца ад раскошы, вядзе суровы спосаб жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
herb
a
1) да́ўкі, аско́місты
2) суро́вы, жо́рсткі, го́ркі
3) аскеты́чны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
rigorous[ˈrɪgərəs]adj.
1. стро́гі; суро́вы;
ri gorous measures стро́гія ме́ры
2. дакла́дны;
a rigorous scientific method дакла́дны навуко́вы ме́тад
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
кастры́выікастра́вы, ‑ая, ‑ае.
З кастрыцай, кастрою. Кастрывае зрэб’е. Кастрывае кудзеля. □ Пад пальцам чуваць суровы, кастравы кужаль.Пташнікаў.Моцна спала дзяўчынка на мулкай дзярузе. Да кастравай кудзелі прыпаўшы нічком.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сур’ёзны ’паважны, грунтоўны, змястоўны, значны; задумлівы, заклапочаны’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), ’строгі, важны, упэўнены ў сабе’ (Ласт.), ’суровы’ (ТС), ’злы, куслівы’ (Сл. ПЗБ), сюды ж сурʼёз ’паважнасць, строгасць’ (ТСБМ). Адаптаванае запазычанне праз рус.серьёзный ’паважны, значны, строгі’ з франц.sérieux (ж. р. sérieuse), звязанага з лац.sērius ’важкі’ (ЕСУМ, 5, 220; Чарных, 2, 158; Фасмер, 3, 612). Змены ў пачатку слова, як і ў размоўным рус.сурьёзный, тлумачацца ўплывам блізкага па значэнню суровы, гл. (Маліноўскі, PF, 3, 752).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аршэ́нец ’нязлосная лаянка да блізкага чалавека’ (тураў., Выгонная, вусн. паведамл.). Няясна, магчыма, ад ліг. aršùs ’суровы; благі’, ’горшы’ (LKŽ, Фрэнкель, 16–17) і яго паходных (ařšiai, aršỹn), але супраць геаграфія.