абла́яць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Абазваць грубымі словамі, зняважыць; вылаяць. [Шклянка] мог ні за што ні пра што наваліцца на чалавека, аблаяць яго апошнімі словамі, пасля прасіць прабачэння і ў канцы зноў пачынаць лаяць. Чарот. // Адмоўна выказацца пра каго‑, што‑н. Аблаяць у газеце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жанглі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак., чым і без дап.
1. Спрытна падкідваць і лавіць некалькі прадметаў адначасова.
Ж. талеркамі.
2. перан. Спрытна, але адвольна абыходзіцца (з фактамі, словамі і пад.).
Ж. лічбамі.
|| наз. жанглёрства, -а, н. і жанглі́раванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
блаславі́ць, -слаўлю́, -славі́ш, -славі́ць; -славі́м, -славіце́, -славя́ць; -славёны; зак., каго-што.
1. Перахрысціць са словамі малітвы і пажадаць шчасця.
Б. маладых.
2. З добрым пажаданнем накіраваць на што-н.
Б. на подзвігі.
|| незак. бласлаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. блаславе́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чо́ртаў, -ава.
1. гл. чорт.
2. Вельмі дрэнны, непрыемны (разм.).
Ч. мароз.
Чортава работа.
3. У спалучэнні са словамі, якія абазначаюць вялікую колькасць, ужыв. для іх узмацнення (разм.).
Чортава процьма.
◊
Чортава вока — акно ў балоце.
Чортаў тузін — пра лічбу 13.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АСАЦЫЯТЫ́ЎНЫ СЛО́ЎНІК,
лінгвістычны даведнік, у якім фіксуюцца семантычныя сувязі паміж словамі (з указаннем іх частаты), выяўленыя ў выніку прамога псіхалінгвістычнага апытання носьбітаў мовы (інфармантаў).
Інфармантам даецца слова-стымул і прапануецца адказаць на яго першым словам-рэакцыяй (свабодны асацыятыўны эксперымент) альбо сінанімічнымі, антанімічнымі, тэматычна звязанымі і інш. словамі-рэакцыямі (накіраваны асацыятыўны эксперымент). Вынікі такіх эксперыментаў афармляюцца ў выглядзе розных тыпаў асацыятыўных слоўнікаў. Прамы асацыятыўны слоўнік складаецца з рэестравых слоў-стымулаў і ўсіх выяўленых на іх слоў-рэакцый ці толькі тых, што сустрэліся ў адказах 10 і больш інфармантаў, т.зв. ўстойлівыя асацыяцыі. Адваротны асацыятыўны слоўнік складаецца з рэестравых слоў-рэакцый і ўсіх слоў-стымулаў, што выклікалі іх, ці толькі тых, якія з’яўляюцца ўстойлівай асацыяцыяй. Слоўнік асацыятыўных нормаў сумяшчае рысы прамога і адваротнага асацыятыўных слоўнікаў. Асацыятыўны тэзаўрус на падставе выяўленых сувязяў паміж словамі пэўнай мовы групуе іх у семантычныя палі, вызначае ўзаемаадносіны паміж імі і гэтак далей
На Беларусі выдадзены толькі прамы «Асацыятыўны слоўнік беларускай мовы» А.І.Цітовай (1981).
В.К.Шчэрбін.
т. 2, с. 22
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
таўтало́гія
(гр. tautologia, ад tauto = тое самае + -логія)
паўтарэнне таго ж самага іншымі словамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прабе́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Незапоўненае месца ў тэксце, прагал (паміж літарамі, словамі, радкамі).
Пакінуць п.
2. перан. Недахоп, недагляд.
П. у ведах.
|| прым. прабе́льны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
П. матэрыял (у друкарскім наборы: брусочкі для ўтварэння прамежкаў).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Галямоўжа ’неахайны чалавек’ (Нас.). Па паходжанню, бясспрэчна, звязана з такімі словамі, як галамоўзы ’бязвусы, без барады’ (Шатал.), галамоўза ’нікчэмны чалавек’ (Сцяшк. МГ). Меркаванні аб этымалогіі гл. пад гэтымі словамі. Семантыка лексемы галямоўжа не патрабуе спецыяльнага тлумачэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жанглёрства, ‑а, н.
Занятак жанглёра, уменне жангліраваць. // перан. Спрытнае, але адвольнае абыходжанне з фактамі, словамі і пад. Палітычнае жанглёрства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ірані́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць іранічнага. Гаварыць з іранічнасцю. Іранічнасць аўтарскай мовы. □ Сваё апавяданне .. [Смачны] скончыў .. выказанымі з некаторай іранічнасцю словамі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)