Палю́ддзе ’ў старажытнай Русі — збор даніны з княжацкіх васалаў’ (ТСБМ). Ст.-рус. полюдие ’тс’. Са ст.-рус. по людьхъ (гл. люди) (гл. Фасмер, 3, 321).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ці́тла, ‑ы, ж.

У сярэдневяковай пісьменнасці Русі і Грэцыі — надрадковы знак у выглядзе ламанай рыскі, які ставіўся над словамі, напісанымі скарочана, або над літарамі, калі яны мелі лічбавае значэнне.

[Ад грэч. títlos — надпіс.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

«Ізборнікі Святаслава», 1073, 1076 (помнік пісьм. Кіеўскай Русі) 5/561—562

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ты́сяцкі, ‑ая, ‑ае.

1. У Старажытнай Русі — начальнік ваеннага апалчэння.

2. Выбарная службовая асоба ад сялян, вясковы старшыня (да рэформы 1861 г.).

3. Галоўны распарадчык у старадаўнім рускім вясельным абрадзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасад,

гандлёва-рамесніцкая частка горада ў Кіеўскай Русі; гандлёва-прамысловы цэнтр у Расіі.

т. 12, с. 159

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ві́ра ​1, ‑ы, ж.

Грашовы штраф за забойства ці цяжкае калецтва вольнага чалавека ў Старажытнай Русі.

ві́ра ​2, выкл.

У мове будаўнікоў, партовых грузчыкаў і інш. — падымай уверх!; проціл. майна ​1.

[Ад іт. vira — паварочвай.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́ласць, ‑і, ж.

1. У Старажытнай Русі — мясцовасць, падпарадкаваная адной уладзе.

2. У дарэвалюцыйнай Расіі і часткова ў СССР да 1930 г. — ніжэйшая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка, якая ўваходзіла ў склад паветаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ступе́ньчаты, ‑ая, ‑ае.

Размешчаны ступенямі, уступамі; які мае форму ступені або мае ступені. Будаваў царкву выдатны архітэктар Старажытнай Русі полацкі майстар Іван. Будынак быў ступеньчаты, завяршаўся барабанам і шлемавідным купалам. Штыхаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ві́цязь, ‑я, м.

У Старажытнай Русі — храбры воін, герой. Тут ляжыць ён — рускі віцязь, Над Дняпром ля самай кручы. Зарыцкі. Ляжыць ён, як віцязь, У стоптаным жыце. Маці спаткаеце — Не кажыце. Сурначоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ваяво́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, м.

1. Гіст. На тэрыторыі Старажытнай Русі — начальнік войска, кіраўнік горада ці акругі.

2. На тэрыторыі Заходняй Беларусі з 1920 да 1939 года і ў Польшчы — кіраўнік ваяводства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)