адзін з відаў крымінальнага пакарання ў праве Рэспублікі Беларусь і некаторых краін СНД, а таксама мера ўздзеяння, якая выкарыстоўваецца камісіямі па справах непаўналетніх і таварыскімі судамі. Як мера пакарання заключаецца ў публічным выказванні судом грамадскага ганьбавання вінаватаму з давядзеннем пра гэта да ведама грамадскасці праз друк або інш. спосабам. Назначаецца судом як асн. мера пакарання за малазначныя злачынствы, і з’яўляецца мерай выхаваўча-папераджальнага ўздзеяння. Камісія па справах непаўналетніх можа вынесці грамадскае ганьбаванне бацькам і асобам, якія іх замяняюць, пры няправільных адносінах да дзяцей, злосным невыкананні абавязкаў па выхаванні дзяцей, а таксама ў сувязі з правапарушэннямі іх непаўналетніх дзяцей. Таварыскі суд прымяняе грамадскае ганьбаванне да асоб, вінаватых у правапарушэннях і інш. правіннасцях, разгляд якіх аднесены да кампетэнцыі таварыскіх судоў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
submit[səbˈmɪt]v.
1. (to) падпарадко́ўвацца, стаць пако́рным;
submit to discipline падпарадко́ўвацца дысцыплі́не
2. падава́ць на разгля́д;
submit an essay to one’s teacher адда́ць эсэ́ на праве́рку свайму́ наста́ўніку
3.law or fml прапано́ўваць (свой пункт гледжання);
We submit that the charge is not proved. Мы заяўляем, што абвінавачанне не даказана.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Сом ‘рыба Silurus glanis L.’ (ТСБМ, Касп., Сл. ПЗБ, ТС, З нар. сл.). Параўн. укр., рус.сом, польск.sum, ст.-польск.som, н.-луж.som, чэш., славац.sumec, серб.-харв.со̏м, славен.sòm, балг., макед.сом. Прасл.*somъ роднаснае літ.šãmes, лат.sams ‘тс’. Далей сувязі няясныя. Тапароў — Трубачоў (Лингв. анал., 247) прапаноўваюць у якасці крыніцы фін.sampi ‘асётр’, марыйск.šamba ‘мянтуз’. Параўнанне славянскага слова з лац.salmō ‘ласось, селядзец’ у Праабражэнскага (2, 355), Младэнава (593) абвяргаецца Фасмерам (3, 716). Гл. яшчэ Траўтман, 298; Фрэнкель, 962; Махэк₂, 592; Машынскі, Pierw., 188; Фрыск, 1, 771, а таксама Сной₁, 592, Борысь, 586 (узводзяць да і.-е.*kʼam‑ ‘палка, жэрдзь’); Каламіец, Рыбы, 106–109 (крытычны разгляд версій).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВЫКАНА́ЎЧЫЯ і РАСПАРА́ДЧЫЯ О́РГАНЫ дзяржаўнага кіравання. Ажыццяўляюць практычную рэалізацыю законаў і арганізацыю грамадскіх адносін з мэтаю забеспячэння дзярж. інтарэсаў пэўнага грамадскага і паліт. ладу. У Рэспубліцы Беларусь вышэйшым выканаўчым і распарадчым органам з’яўляецца Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь на чале з Прэм’ер-міністрам. Асн. звяном сістэмы выканаўчых і распарадчых органаў з’яўляюцца выканаўчыя камітэтымясц. Саветаў дэпутатаў розных узроўняў. Яны валодаюць агульнай кампетэнцыяй у сферы дзярж. кіравання адпаведнага ўзроўню, арганізуюць і кантралююць выкананне актаў мясц. Саветаў і вышэйстаячых органаў дзярж. улады і кіравання, распрацоўваюць і падаюць на разгляд у Саветы бягучыя і перспектыўныя планы эканам. і сац. развіцця, бюджэт, прымаюць меры па іх рэалізацыі, вядуць неабходную распарадчую дзейнасць, уключаючы выданне падзаконных нарматыўна-прававых актаў, ажыццяўляюць інш. паўнамоцтвы, прадугледжаныя заканадаўствам, указамі Прэзідэнта. Гл. таксама Мясцовае кіраванне і самакіраванне.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
approval[əˈpru:vl]n.
1. ухва́ла, ухвале́нне, адабрэ́нне;
in approval у знак зго́ды;
He nodded in approval. Ён кіўнуў (галавой) у знак згоды.
2.разгля́д; ацэ́нка; зацвярджэ́нне;
The plan will be submitted to the committee for official approval. План будзе перададзены ў камітэт на зацвярджэнне.
♦
buy on approval купі́ць на про́бу (пры продажы тавару)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
review1[rɪˈvju:]n.
1. перагля́д; разгля́д, агля́д;
the review of education system перагля́д сістэ́мы адука́цыі;
a review of the year’s events агля́д падзе́й го́да
2. рэцэ́нзія, во́дзыў;
Her last novel got good reviews in the press. Яе апошні раман атрымаў добрыя водгукі ў прэсе.
3. перыяды́чны часо́піс, перыяды́чнае выда́нне
4.mil. пара́д
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
careful
[ˈkerfəl]
adj.
1) ува́жны, ува́жлівы, асьцяро́жны
to be careful of sweets — асьцерага́цца сало́дкага
2) стара́нны, дакла́дны
careful examination of the question — дакла́дны і ўва́жны разгля́д пыта́ньня
3) руплі́вы, клапатлі́вы; ува́жлівы
Be careful of the horses! — Асьцяро́жна абыхо́дзься з ко́ньмі!
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ініцыяты́ва, ‑ы, ж.
1. Самастойны пачын, першы крок у якой‑н. справе, абумоўлены ўнутраным пабуджэннем да дзеяння. Зрабіць па сваёй ініцыятыве. □ Па ініцыятыве тэатра і ў супрацоўніцтве з ім пісаў К. Чорны п’есу «Бацькаўшчына».«Полымя».// Вядучая роля ў якіх‑н. дзеяннях. Узяць ініцыятыву ў свае рукі. □ — Соль — патрэба найважнейшая, — зноў перахапіў ініцыятыву гаваркі стары Хвядос, — але ці да справы гаварыць пра яе ў такі для партызан час?Кавалёў.
2. Здольнасць да самастойных актыўных дзеянняў; прадпрымальнасць. Выхаванне ініцыятывы. Гаспадарчая ініцыятыва. Разгортваць ініцыятыву. □ [Русаковіч:] Трэба даць прастор творчай ініцыятыве.Крапіва.Колькі здольнасці ў гэтага чалавека, колькі энергіі, вытрымкі, разумнай ініцыятывы!Кулакоўскі.
•••
Заканадаўчая ініцыятыва — права ўзбуджаць пытанне аб выданні новых законаў і ўносіць на разгляд законапраекты ў заканадаўчы орган.
[Фр. initiative.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пясо́к ’пясок, пясчаная глеба’ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ, Бяльк.), ’пясчанае поле’ (ЛА, 2), песо́к ’тс’ (ТС); укр.пісо́к, рус.песо́к, польск.piasek, чэш.pések, славац.piesok, в.-луж., н.-луж.pěsk, серб.-харв.pijȅsak, славен.pẹ́sek, балг.пя́сък, макед.песок, ст.-слав.пѣсъкъ. Прасл.*pěsъkъ, памянш. да *pěsъ, параўн. пясы́ ’пяскі’ ў фальклоры: “Мяне лісіца нясець… за цёмныя лясы, за жоўтыя пясы” (докш., Януковіч, Слоўнік в. Заборцы, рук.). Суадносна з санскр.pāṃsuka‑ ’пясчаныя буры’, pāṃsu‑ ’пясок, пыл, які нясе вецер’, авест.pąsnu‑ ’тс’ (Фасмер, 3, 249–250; Бязлай, 3, 28; Банькоўскі, 2, 541; БЕР, 6, 132). Малапераканальна Путанец (Rasprave, 25, 302–303) выводзіць з і.-е.*bhes‑ ’церці’ (у выніку асіміляцыі bs > ps: *psēsǔ‑, *psēsǐkǔ > pēsъkъ). Крытычны разгляд версій гл. ESJSt, 11, 639–640.