ДВАНАЦЦАЦІПЕ́РСНАЯ КІ́ШКА,
пачатковы аддзел тонкай кішкі ад выхадной адтуліны страўніка да парожняй кішкі. Даўжыня яе ў чалавека 27—30 см (прыблізна 12 папярочнікаў пальца, адсюль назва). У поласці Д.к. адкрываюцца вывадныя пратокі падстраўнікавай залозы і печані. Залозістыя элементы сценкі выдзяляюць сакрэт, у якім ёсць ферменты, неабходныя для ператраўлення бялкоў, тлушчаў і вугляводаў (у поласці Д.к. ператраўленне рэчываў найб. інтэнсіўнае).
т. 6, с. 74
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аспіра́цыя, ‑і, ж.
1. Высысанне вадкасці або паветра з якой‑н. хворай поласці цела. // Пранікненне ў дыхальныя шляхі чаго‑н. пабочнага.
2. Спец. Абяспыльванне вытворчых памяшканняў шляхам высысання пылу. Цэнтральная аспірацыя.
[Лац. aspiratio — дыханне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапо́на, ‑ы, ж.
Тое, што стрымлівае доступ куды‑н. І вось земснарад зварухнуў перапону, Што воды трымала ў апошнія дні. Калачынскі.
•••
Грудабрушная перапона — мускульная перагародка, якая раздзяляе грудную і брушную поласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпітэ́лій, ‑я, м.
Спец.
1. Тканка чалавека і жывёл, якая пакрывае паверхню цела, высцілае сценкі поласцей і ўнутраных полых органаў.
2. Покрыва з танкасценных клетак, якое высцілае некаторыя ўнутраныя поласці раслін.
[Ад грэч. épi — на, над, пры і thēlē — сасок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слі́на, -ы, ж.
Цягучая вадкасць, якая выдзяляецца ў поласці рота чалавека і жывёлы і садзейнічае змочванню і пераварванню ежы.
◊
Глытаць сліну — з зайздрасцю, з прагнасцю глядзець на што-н. смачнае, прывабнае, але недаступнае.
Пырскаць слінай — гаварыць узрушана, з гневам, абурэннем і пад.
|| прым. слі́нны, -ая, -ае.
Слінныя залозы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГЕМАТО́РАКС
(ад гема... + грэч. thōrax грудзі, грудная клетка),
збіранне вял. колькасці крыві ў плеўральнай поласці. Найчасцей бывае ад унутр. крывацёку пры траўмах грудзей, пасля аперацый на грудной поласці, іншы раз пры злаякасных пухлінах органаў дыхання і інш. Можа спалучацца з пнеўматораксам. Клініка залежыць ад колькасці крыві: пры нязначнай колькасці праяўленні гематораксу адсутнічаюць ці ўзнікае слабы боль у грудзях, кашаль. Пры павелічэнні гематораксу бывае страта крыві, сцісканне лёгкага і зрушэнне органаў міжсцення. Лячэнне сімптаматычна-медыкаментознае, у цяжкіх выпадках хірургічнае.
т. 5, с. 148
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАКРЫЯЦЫСТЫ́Т
(ад грэч. dakryon сляза + цыстыт),
запаленне слёзнага мяшка вока. Бывае хранічны і востры. Прычына Д.: звужэнне ці поўнае закрыццё слёзна-насавога канала, затрымка адтоку слёзнай вадкасці з поласці слёзнага мяшка і развіццё ў ім патагенных мікробаў. Д. у нованароджаных бывае пры закрытым прасвеце слёзна-насавога канала зародкавай перапонкай. Прыкметы: слёзацячэнне і гнойныя выдзяленні ў кан’юнктывальнай поласці; пры націсканні на вобласць слёзнага мяшка са слёзных кропак выдзяляецца слізістая ці гнойная вадкасць. Лячэнне хірургічнае, у нованароджаных — масаж, прамыванне антысептычнымі растворамі пад ціскам ці зандзіраванне металічным зондам слёзна-насавога канала.
Л.М.Марчанка.
т. 6, с. 13
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
парыета́льны
(лац. parietalis = насценны)
анат. які паказвае на цесную сувязь якога-н. анатамічнага ўтварэння са сценкай пэўнай поласці цела (напр. брушной поласці); параўн. вісцэральны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
энтэрапто́з
(ад энтэра- + -птоз)
апусканне органаў у брушной поласці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пу́нкцыя
(лац. punctio = укол)
пракол сценкі якой-н. поласці цела, сасуда, органа з лячэбнай або дыягнастычнай мэтай.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)