но́гаць, ‑гця; мн. ногці, ‑цяў; м.
Рагавое покрыва, рагавая пласцінка на канцах пальцаў чалавека; пазногаць.
•••
К ногцю, да ногця — знішчыць, забіць. К ногцю б такую погань! — пакрыў апошнія словы чыйсьці густы бас. Машара.
Ні на ногаць — ані, ніколькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АПАНЕЎРО́З
(ад апа... + неўроз),
злучальнатканкавая пласціна са шчыльных, б.ч. размешчаных паралельна калагенавых і эластычных валокнаў, з дапамогай якой фіксуюцца мышцы. Прымацоўвае шырокія мышцы да касцей або да інш. тканак цела і абмяжоўвае іх. Напр., далонны апанеўроз абмяжоўвае рухомасць згінальнікаў пальцаў, апанеўроз вонкавай косай мышцы жывата — рухомасць сценкі брушной поласці і інш.
т. 1, с. 418
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дактылагра́ма
(ад гр. daktylos = палец + gramma = запіс)
адбітак, утвораны прыцісканнем пальцаў рук, пакрытых адпаведным рэчывам, да паверхні паперы з мэтай устанаўлення асобы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ По́мачка ’мачанка’ (Сцяшк. Сл.), ’вада для змочвання пальцаў праллі’ (Варл.). Рус. пом ачка ’соус’, помаку́шка ’рэдкая страва з канопляў, у якую макал і хлеб’. Да па‑ і макацъ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
fingertip [ˈfɪŋgətɪp] n. ко́нчык па́льца
♦
have smth. at one’s fi ngertips
1) ве́даць што-н. як свае́ пяць па́льцаў
2) мець што-н. пад руко́й/у непасрэ́днай блі́зкасці; трыма́ць што-н. напагато́ве
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
полідактылі́я
(ад полі- + гр. daktylos = палец)
поўнае або частковае развіццё дадатковых пальцаў на руках або нагах як прыроджаны парок развіцця.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
смо́лкі, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Тое, што і смалісты (у 1 знач.). Ліплі да пальцаў смолкія стружкі і трэскі, якія Міша кідаў у агонь. Арочка.
2. Намазаны, насычаны смалой (у 2 знач.). І квач, кудзеляю абкручаны, Па смолкай грубцы гарцаваў. Свірка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трымце́нне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. трымцець. Трымценне бубна. □ Расплюшчыла [Ніна] павекі — прывід знік, засталося толькі шчымлівае трымценне пад сэрцам. Б. Стральцоў. Трымценне напала па Ігнася, і зрабілася холадна. Мурашка. Дробнае трымценне пальцаў выдавала хваляванне старога паляўнічага. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
palcówka
ж.
1. муз. практыкаванне для бегласці пальцаў;
2. гіст. цэгла-пальчатка;
3. кул. від каўбасы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
адштурхну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Упёршыся ў што‑н., штуршком адсунуцца, аддзяліцца ад чаго‑н. [Прафесар] лёгенька адштурхнуўся кончыкамі пальцаў ад дна, варухнуў плячыма, падняўся і паплыў. Галавач. // перан. Узяць што‑н. за зыходны, адпраўны пункт (у сваіх разважаннях, рабоце і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)