ніадкуль прыслоўе

Ні з якога месца, ні з якога боку.

  • Н. няма звестак.
  • Н. не чуваць галасоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

вол, вала, м.

Кастрыраваны самец буйной рагатай жывёлы. Запрэглі мы дзве пары валоў — паехалі. Якімовіч.

•••

Вол пад’ярэмны — пра таго, хто многа і цяжка працуе.

З блыхі вала рабіць гл. рабіць.

Ні вала ні кала (няма) у каго — пра вялікую беднасць каго‑н.

Працаваць (рабіць), як чорны вол — рабіць не пакладаючы рук.

(Прыйшоўся) як вол да карэты — пра каго‑н., хто аказаўся недарэчным у нейкіх абставінах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

не́кого мест. няма́ каго́, не́кага; см. не́кто.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

нет

1. отрицательная част. не;

да и́ли нет? так ці не?;

нет ещё не яшчэ́;

а то нет? разг. а хі́ба́ не?, а хі́ба́ не так?;

ника́к нет уст. не;

2. (не имеется) безл., в знач. сказ. няма́;

у меня́ нет вре́мени у мяне́ няма́ ча́су;

3. в знач. сущ. няма́; нішто́;

свести́ (стеса́ть, спили́ть) на нет зве́сці (счаса́ць, спілава́ць) на нішто́;

◊

слов нет што і каза́ць;

нет и нет, нет как нет няма́ і няма́;

нет того́, что́бы няма́ таго́, каб;

нет, нет да и… няма́, няма́ (не, не) ды і…;

на нет и суда́ нет як няма́, дык няма́;

нет ху́да без добра́ посл. няма́ лі́ха без дабра́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

нельга выказнік

  1. Няма магчымасці.

    • Без дружбы жыць н.
    • Н. не згадзіцца.

  2. Забаронена, не дазваляецца.

    • Па газонах хадзіць н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

апраўданне назоўнік | ніякі род

  1. гл. апраўдаць.

  2. Довад, якім можна апраўдаць, вытлумачыць што-н.

    • Для яго ўчынкаў няма апраўдання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

лянота назоўнік | жаночы род

  1. Адсутнасць жадання працаваць, рабіць што-н.

    • Навалілася л.

  2. Не хочацца, няма ахвоты.

    • Л. думаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

рацыя​2 назоўнік | жаночы род

Лагічная падстава; слушнасць.

  • Ён мае рацыю так сцвярждаць.
  • Няма рацыі рабіць гэта цяпер.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

самазаспакаенне назоўнік | ніякі род

Легкадумная ўпэўненасць, уяўнае заспакаенне сябе тым, што ўсё ідзе добра.

  • Няма падстаў для самазаспакаення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

злад, -у м.: зла́ду няма́ разг. сла́ду нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)