ушы́цца², -ы́юся, -ы́ешся, -ы́ецца; зак., у што (разм.).
1. З цяжкасцю пранікнуць куды-н.; залезці, схавацца ў чым-н.
У. ў натоўп.
У. ў салому.
2. перан. Сканцэнтраваць увагу на чым-н.
У. ў паперы.
|| незак. ушыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
заці́снуцца сов.
1. зажа́ться;
2. (пролезть) зати́снуться;
з. ў нато́ўп — зати́снуться в толпу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
шу́нуць сов., прям., перен. хлы́нуть;
дождж шу́нуў — дождь хлы́нул;
нато́ўп шу́нуў — толпа́ хлы́нула
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Таўпа́ ’натоўп, тлум’ (Нас., Ласт., Некр. і Байк., Бяльк., Федар. 4, Растарг.), талпа́ ’натоўп’ (Ян.), ст.-бел. толпа ’тс’ (канец XV ст., КГС). Параўн. укр. товпа́ ’тс’, рус. толпа́ ’тс’, стараж.-рус. тълпа ’тс’, чэш., славац. tlupa ’натоўп, тлум’ (з рускай, гл. Махэк₂, 646), балг. тълпа ’натоўп’, макед. толпа ’тс’. Прасл. *tъlpa або *tьlpa, аддзеяслоўны назоўнік ад tъlpiti (гл. тоўпіць), роднасны літ. talpà ’ёмістасць, аб’ём’, лат. talpa ’памяшканне’, ст.-інд. tálpuḥ ’ложа, сядзенне’, talpã ’тс’ (Фасмер, 4, 74; ЕСУМ, 5, 588).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
crowd1 [kraʊd] n.
1. нато́ўп, гурт;
push one’s way through the crowd прабіра́цца праз нато́ўп
2. infml кампа́нія, грамада́
3. the crowd про́сты люд
♦
stand out from the crowd вылуча́цца з нато́ўпу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бесплацка́ртны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае плацкартных месц; не мае плацкарты. Бесплацкартны вагон. □ Натоўп бесплацкартных пасажыраў хлынуў да выхаду. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажа́рнік, ‑а, м.
Работнік пажарнай каманды. Вялікі натоўп людзей гудзеў наўкола пажару. У промнях заходзячага сонца паблісквалі каскі пажарнікаў. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
throng1 [θrɒŋ] n. fml нато́ўп, ско́пішча людзе́й;
throngs in the streets нато́ўпы на ву́ліцах
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Таўпі́ць ’звальваць у адно месца; запіхваць у натоўп’ (Нас.), то́ўпіць ’змяшчаць, месціць’ (Ласт.), таўпі́цца ’змяшчацца; пхацца ў натоўп’ (Нас.), ’ствараць натоўп’, то́ўпіцца ’змяшчацца, збірацца; ісці клубамі (пра дым)’ (Сл. ПЗБ), ’нацягваць (пра хмары)’ (Пятк. 2), тоўпі́цца ’змяшчацца; гуртавацца’ (ТС), товпі́тісе ’збірацца’ (Вруб.). Параўн. укр. дыял. то́впити ’націскаць, натоптваць, напіхваць’, товпи́тися ’ўціскацца, упіхвацца’, рус. толпи́ться ’ствараць натоўп’, польск. дыял. tłopić, tłupić ’тс’, балг. тълпя́ се ’збірацца ў натоўп, глуміцца’. Прасл. *tъlpiti (sę)/*tьlpiti (sę), роднаснае літ. tilpti ’даваць месца, змяшчаць’, лат. tìlpt ’змяшчацца’, ірл. tallaim ’знаходжу месца’. Меркаванне пра запазычанне то́ўпіцца (параўн. і стоўпіцца ’змясціцца’, утоўпіцца ’тс’) з літ. talpìnti(s) ’змяшчацца’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 73) без дадатковых аргументаў цяжка прыняць; параўн. талопіцца, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узбудара́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Разм. Прыйсці ў стан непакою, трывогі; пачаць рухацца, дзейнічаць; устрывожыцца. Узбударажыўся натоўп. Узбударажыліся пчолы ў вуллі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)