со́нны, -ая, -ае.
1. Які адбываецца ў час сну, звязаны са сном.
С. стан.
Соннае дыханне.
2. Вялы, неактыўны ад жадання спаць, які яшчэ не зусім прачнуўся.
Соннае дзіця.
3. перан. Пасіўны, бяздзейны.
Соннае жыццё.
4. Снатворны (пра лекі).
Сонныя кроплі.
○
Сонная артэрыя — вялікая парная артэрыя з двух бакоў шыі.
Сонная хвароба — інфекцыйнае захворванне, якое характарызуецца моцнай санлівасцю.
◊
Як сонная муха — запаволены і вялы.
|| наз. со́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
handbasket [ˈhændbɑ:skɪt] n. :
♦ go to hell in a handbasket AmE, infml тра́піць у ве́льмі склада́нае стано́вішча/у пераплёт; ≅ уле́зці, як су́чка ў збан/ко́ла; улі́пнуць, як му́ха ў саладу́ху
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
маскі́ты1
(ісп. mosquito, ад лац. musca = муха)
сямейства крывасосных паўднёвых насякомых атрада двухкрылых, якія пашыраны пераважна ў тропіках і субтропіках.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Мошка, мошка́ ’маленькае куслівае двухкрылае насякомае’ (ТСБМ, Бес., Яруш., Бяльк., ТС). Укр., рус. мошка, мошкара́, польск. mszyca ’тс’, н.-луж. pšyca, в.-луж. šmic ’камар’, ’мошка’, чэш. mšice ’тля’. Прасл. mъši, mъxa (звязаныя чаргаваннем галосных з muxa > муха), да якога роднаснымі з’яўляюцца: літ. musià, musė́, musìs, ст.-прус. muso, лат. muša, mũša ’муха’, ст.-грэч. μυῑα, лац. musca, ст.-сакс. muggia, ст.-в.-ням. muska ’камар, мошка’, алб. mizë ’камар’ (Траўтман, 191; Буга, РФВ, 72, 193; Фасмер, 2, 667; Махэк₂, 382).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Музку́ль, му́зькуль, музку͡оль, мусколь ’машкара’ (Лысенка, СПГ). Балтызм. Лаўчутэ (Балтизмы, 121) супастаўляе іх з лат. muskulis, muškulis ’што-небудзь звязанае, заблытанае’, ’клубок’, літ. mùsulus ’маленькая мошка’, лат. muša, літ. músė ’муха’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tse-tse
нескл. ж. заал. муха цэ-цэ (Glossina palpalis)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
giez
м. авадзень;
(jakby) giez ugryzł (ukąsił) — (нібы) муха ўкусіла
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Муша́рына ’лясная трава карычневага колеру’ (глус., Янк. Мат.). Утворана ад му́ха (гл.) пры ад’ідэацыі лексемы віш (вішар, ⁺вішарына). Параўн. таксама мша́ры (гл.).
Мушары́на ’невялікая балоцістая мясцовасць, парослая мохам і альхой’ (палес., Талст.). Да імша́ра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
naprzykrzony
naprzykrzon|y
дакучны, дакучлівы, надакучлівы, назойлівы;
~a mucha — дакучная муха
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Жужа́к ’вялікая муха, якая кусае летам скаціну’ (черв., Нар. лекс., 63), ’авадзень’, ’хрушч’, ’гнаявік’, ’вадзяны жук’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. рус. том. жужг ’жук’, перм. жужга ’гнаявік’, цюмен., табол. ’жукі’. Утворана з суфіксам ‑ак ад асновы дзеяслова жужэць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)