rein

[reɪn]

1.

n.

1) ле́йчына f.

2) reins, pl. ле́йцы pl.

2.

v.t.

кірава́ць ле́йцамі

•

- give rein to

- keep a tight rein on

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тпру́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Спыняць каня ці якую‑н. іншую цяглавую жывёліну выкрыкам «тпру». Зірнуў дзед, напнуў лейцы, каб .. падацца з бочкай у кусты, пачаў ціх[е]нька тпрукаць. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аглабі́на, ‑ы, ж.

Біла, якім мацуюцца лёсткі ў драбінах. Шэя трошкі падбег, узяўшыся за лейцы, потым ёмка ўскочыў на кончык восі і прысеў перш на аглабіне, потым перамясціўся ў перадок. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жале́йка, ‑і, ДМ ‑лейцы; Р мн. ‑леек; ж.

Беларускі і рускі народны музычны інструмент у выглядзе дудкі з раструбам. Каля скацінкі падпасвіч з жалейкаю Ходзіць навокал ды йграе сабе. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лёстка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Кожная з папярочных планак паміж аглабінамі і ўзгал[а]ўем у драбінах. Сымон прывязаў лейцы да лёсткі, саскочыў з воза і пайшоў поруч. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раме́нны, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з рэменя, рамянёў; скураны. На высокім сядзенні, па-запраўску трымаючы туга нацягнутыя раменныя лейцы, сядзела маладая паненка. Колас. [Стафанковіч] .. стаяў.., ссунуўшы набакір блінаватую шапку з раменным казырком. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прывяза́ць, -яжу́, -я́жаш, -я́жа; -яжы́; -я́заны; зак.

1. што і да чаго. Прымацаваць, завязваючы.

П. лейцы да канавязі.

2. каго-што да каго-чаго. Прымацаваць, злучаючы рэменем, вяроўкай і пад.

П. каня да дрэва.

3. перан., што да чаго. У думках злучыць, суаднесці з чым-н.

П. пабудову да мясцовасці.

|| незак. прывя́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прывя́зка, -і, ДМ -зцы, ж. і прывя́званне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

то́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго і без дап. Таўхаць кароткімі штуршкамі.

Т. у бок.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыводзіць у рух паплавок, кляваць (пра рыбу).

3. каго. Тузаць за лейцы, прымушаючы каня ісці.

4. чым. Поркаць чым-н. вострым.

|| аднакр. то́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні і таркану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. то́рканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вожка, вожкі ’лейцы’ (Нас., Шат., Касп., Бяльк., Янк. I, Янк. II, Юрч., Бір. Дзярж., Др.-Падб., Мядзв., Маш., Маслен., Мат. Гом., З нар. сл.). Рус. вожжа́, во́жжи, укр. ві́жка, польск. дыял. wodze ’вузда’, славен. vȏjka, славац. vodzka. Большасць даследчыкаў як зыходную аднаўляюць форму *vodi̯a (ад voditi) (Праабражэнскі, 1, 90; Фасмер, 1, 332; Махэк₂, 572; Брукнер, 629; Міклашыч, 376). Параўн. таксама літ. vãdžios ’лейцы, павады’, лат. važa ’павадок, ланцуг’ < vadît ’вясці’ (Фрэнкель, 1126). У гэтым выпадку беларуская форма рэканструюецца, як *vod‑i̯‑ka. Грот (Філал. раз., 2, 424) узводзіць гэта слова да вазіць, вязу, але гэтаму супярэчаць заходнеславянскія і славенская формы. У рус. мове застаецца нявытлумачаным ‑жж‑; падрабязна гл. Фасмер, 1, 332; КЭС, 63; Шанскі, 1, В, 129.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

lejce

мн.

1. лейцы, ляйчына;

2. павады;

puścić lejce wyobraźni — даць волю фантазіі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)