Mala gallina malum ovum
Дрэнная курыца ‒ дрэннае яйка.
Плохая курица ‒ плохое яйцо.
Гл.: Arbor...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Пу́лька ’партыя гульні ў карты’ (ТСБМ). Запазычана з рус. пу́лька ’тс’, што з франц. poule ’агульная сума ставак, складаючых банк у азартнай гульні’, параўн. польск. pula ’тс’; першапачаткова франц. poule ’курыца’, дакладней ’курыца на яйках’, дзе кожнае яйка атаясамліваецца са стаўкай; параўн. Фасмер, 3, 405; Банькоўскі 2, 965.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лухчаві́на ’калдобіна’, ’ямка, якую курыца выграбае на градах’ (паст., Сл. ПЗБ). Да лог, лагчаі́на (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засмяя́ць, ‑смяю, ‑смяеш, ‑смяе; ‑смяём, ‑смеяце; зак., каго-што.
Разм. Высмеяць, абсмяяць. — Людзі ўбачаць, заўтра засмяюць.. скажуць, аглядала тваю хату, — ціха засмяялася Волька, стоячы з Міхалам у сябе на парозе. Васілевіч.
•••
Куры засмяюць гл. курыца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нясу́шка, ‑і, ДМ ‑ншы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм. Хатняя птушка (курыца, качка і пад.), якая нясе яйцы. Седалы і гнёзды для нясушак зрабіў Вацлаў Нехвядовіч, які аказаўся на дзіва кемлівым птушнікам. Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кво́чка ’курыца, якая сядзіць на яйцах, квактуха’ (Мат. Гом.). Да квока (гл.). Квочка < і*квок‑ька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расквакта́цца, ‑квакчуся, ‑квокчашся, ‑квокчацца і расквахта́цца, ‑квахчуся, ‑квохчашся, ‑квохчацца; зак.
Пачаць моцна і доўга квактаць (квахтаць). [Стась:] Ну чаго вы так расквакталіся над ёй? У яе яшчэ ўсё жыццё наперадзе. Губарэвіч. Расквахталася, як курыца на дождж. Прымаўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вушла́чка ’курыца, у якой па баках галавы вырастае чубок’; ’зімовая шапка’ (навагр., Жыв. сл.). Ад вушлаты (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
захлю́паць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Абпырскаць, абліць вадой, граззю і пад. Ядзя стаяла, абтрасалася, нібы мокрая курыца. — Захлюпаю падлогу, — апраўдвалася яна. — Бач, як цячэ... Новікаў.
захлю́паць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць хлюпаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
квакту́ха і квахту́ха, ‑і, ДМ ‑тусе, ж.
Курыца, якая выседжвае або водзіць куранят. Квактуха голасна квактала, А кураняткі чарадою Паслушна ўсюды йшлі за ёю. Колас. Вясною маці пазычыла некалькі густых яец і пасадзіла ў рэшаце квактуху. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)