1. Тое, што перагароджвае шлях, перапыняе, затрымлівае рух. Прыродныя перашкоды. □ Бліснула сталь, і калючая перашкода была прарвана.Самуйлёнак.Тваім цудоўным песням-гукам Ні перашкод няма, ні меж.Астрэйка.//пераважнамн. (перашко́ды, ‑код). Роў, узвышэнне або іншая загарода, прызначаная для пераадольвання ў мэтах ваенна-спартыўнай падрыхтоўкі. Браць перашкоды. Бег з перашкодамі. □ Партызаны займаліся ў глыбіні лесу звычайнай салдацкай справай: вучыліся перабягаць пад агнём, перапаўзаць, акопвацца, пералазіць праз розныя перашкоды, кідаць гранаты.Шамякін.
2.перан. Тое, што перапыняе якое‑н. дзеянне, затрымлівае ажыццяўленне чаго‑н.; цяжкасць. Бюракратычныя перашкоды. □ На жыццёвым шляху ў.. [каменданта] не было ніякіх перашкод.Шамякін.На радасць хлапчуком, маці .. дома не было, і яны сабраліся ў дарогу без перашкод.Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бэ́йсік
[англ. basic, ад b(eginnes) = для тых, хто пачынае + а(ll-purpose) = універсальны + s(ymbolic) = сімвалічны + i(nstruction) = вучэбны + c(ode) = код]
самая простая інфармацыйная мова праграмавання, створаная спецыяльна для навучання рабоце на ЭВМ.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
сігна́льны Signál-; Wárn-;
сігна́льны сцяжо́к Wínkerflagge f -, -n; Signálflagge f;
сігна́льнае жазло́ Wínkerstab m -(e)s, -stäbe;
сігна́льн постчыг Signálturm m -(e)s, -türme;
сігна́льн код Signálbuch n -(e)s, -bücher;
сігна́льнае палатно́ав Flíegertücher pl
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
crack a bottleinfml вы́піць што-н. спіртно́е, кульну́ць ча́рку;
crack a joke адпусці́ць жарт
crack down[ˌkrækˈdaʊn]phr. v.(on) накі́нуцца, абру́шыцца (на каго-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
а́драс
(фр. adresse)
1) месцажыхарства асобы або месцазнаходжанне прадпрыемства, установы, арганізацыі;
2) надпіс на паштовым адпраўленні з указаннем атрымальніка і месца назначэння;
3) пісьмовае прывітанне каму-н. з выпадку юбілею або іншай урачыстай падзеі;
4) код, які вызначае месцазнаходжанне інфармацыі ў памяці камп’ютэра.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Бэ́йсік
[англ. basic, ад b(eginnes) a(llpurpose) s(ymbolic) i(nstruction) c(ode) = універсальны вучэбны код для тых, хто пачынае]
інф. самая простая мова праграміравання, створаная спецыяльна для навучання рабоце на ЭВМ; у пашыранай версіі стала адной з найбольш распаўсюджаных у свеце.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кама́нда
(фр. commande)
1) кароткі вусны загад камандзіра;
2) узначальванне якой-н. воінскай часці (напр. прыняць каманду над ротай);
3) невялікае вайсковае падраздзяленне, атрад спецыяльнага прызначэння (напр. каравульная к., к. падрыўнікоў);
4) экіпаж судна;
5) спартыўны калектыў (напр. баскетбольная к.);
6) спецыяльны двайковы код (прадпісанне, указанне, інструкцыя), які запісаны на машыннай мове дадзенай ЭВМ і вызначае яе дзеянні пры пэўнай аперацыі ў вылічальным працэсе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
klucz
м.
1. ключ;
dziurka od ~a — замочная шчыліна;
zamknąć na klucz — замкнуць на ключ;
trzymać pod ~em — трымаць пад замком;
klucz do nakrętek — гаечны ключ;
2. чарада;
klucz żurawi — ключ (чарада) жураўлёў;
3. ключ, код;
klucz szyfrowy — ключ шыфру;
4. вызначальнік;
klucz botaniczny — вызначальнік раслін;
5.уст. маёнтак, які складаецца з шэрагу вёсак і фальваркаў;
klucz wiolinowy муз. скрыпічны ключ
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ГЕН
(ад грэч. genos род, паходжанне),
спадчынны фактар, структурна-функцыянальная адзінка генетычнага матэрыялу, адказная за фарміраванне якой-небудзь элементарнай прыкметы. З дапамогай гена адбываецца запіс, захаванне і перадача генетычнай інфармацыі. Умоўна ген можна ўявіць як адрэзак малекулы ДНК (у некаторых вірусаў і фагаў — малекулы РНК), які ўключае нуклеапратэідную паслядоўнасць з закадзіраванай у ёй першаснай структурай поліпептыду (бялку) або малекулы транспартнай ці рыбасомнай РНК, сінтэз якіх кантралюецца гэтым генам. У вышэйшых арганізмаў (эўкарыёт) ген знаходзіцца ў храмасомах і ў арганелах цытаплазмы (мітахондрыях, хларапластах і інш.); кожны з іх займае ў храмасоме дакладнае месца — локус. Сукупнасць усіх генащ арганізма складае яго генатып. Кожны ген, які ўключае ад некалькіх соцень да 1500 нуклеатыдаў, адказны за сінтэз пэўнага бялку (поліпептыднага ланцуга), ферменту і г.д. Кантралюючы іх утварэнне, ген кіруе ўсімі хім. рэакцыямі арганізма і тым самым вызначае яго прыкметы (гл.Генетычны код).
Дыскрэтныя спадчынныя задаткі адкрыў у 1865 Г.Мендэль, у 1909 В.Іагансен назваў іх генам. У 1911 Т.Морган і яго супрацоўнікі даказалі, што ген з’яўляецца ўчасткам храмасомы, склалі першыя храмасомныя карты, на якіх пазначылі размяшчэнне асобных генаў на храмасомах (гл.Генетычная карта храмасом). Адрозніваюць гены: структурныя, што нясуць інфармацыю пра паслядоўнасць амінакіслот у поліпептыдзе, і рэгулятарныя (кантралююць і рэгулююць дзейнасць структурных генаў); алельныя і неалельныя (гл.Алелі); паводле лакалізацыі на храмасоме аўтасомныя (гл.Аўтасомы) і счэпленыя з полам (гл.Палавыя храмасомы). Важная ўласцівасць генаў — спалучэнне іх высокай устойлівасці (нязменнасці ў шэрагу пакаленняў) са здольнасцю да мутацый, якія служаць асновай зменлівасці арганізмаў, што дае матэрыял для натуральнага адбору; у чалавека зрэдку прыводзіць да генных хвароб (гл.Спадчынныя хваробы). Распрацаваны метады выдзялення, сінтэзу і кланавання (размнажэння) генаў. Створаны банк генаў для розных груп арганізмаў.