◎ Мы́льчык ’пояс паміж дзвюма кроквамі’ (кам., Нар. сл.; брэсц., Сл. Брэс.). У выніку кантамінацыі лексем мыч і вільчык (гл.): рэаліі, названыя імі, знаходзяцца блізка паміж сабой.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прыцю́паць ’прыйсці павольна, па-старыкоўску’ (Янк. 2), прыцюпацца, пріцюпацца, пріцёпацца ’змарыцца ходзячы, здарожыцца’ (Нас.; мсцісл., З нар. сл.), прытіпатысь экспр. ’прыйсці’ (кам., Жыв. НС). Гл. цюпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
до́пуск, -ку м., в разн. знач. до́пуск;
гэ́тыя дэта́лі зро́блены з неабхо́дным ~кам — э́ти дета́ли сде́ланы с необходи́мым до́пуском;
мець д. да хво́рага — име́ть до́пуск к больно́му
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тох-тох-тох ’стук-стук-стук’ (кам., ЖНС). Гукапераймальнае. Ад тог‑ утвораны ‑ка‑дзеяслоў то́хкаць ’тахкаць, стукаць, торгаць’ (ТС), з частковай рэдуплікацыяй — то́хтаць ’пульсаваць’ (шальч., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БА́РЖА
(франц. barge),
пласкадоннае грузавое несамаходнае судна без аснасткі з невялікай асадкай. Перацягваецца буксірам. У залежнасці ад грузаў, якія перавозяцца, баржы падзяляюцца на сухагрузныя (для пяску, руды, кам. вугалю) і наліўныя (вадкае паліва, вада); ад раёна плавання — на марскія, рэйдавыя (прыбярэжныя) і рачныя. На Беларусі з’явілася ў канцы 19 ст. і паступова стала асн. тыпам рачнога грузавога транспарту (з часам драўляныя судны заменены металічнымі). Сучасныя баржы, якія выкарыстоўваюць на ўсіх буйных рэках рэспублікі, пераважна сухагрузныя; грузападымальнасць 100—700 т.
т. 2, с. 307
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пругме́нь Свабоднае месца паміж пабудовамі, двор (Ваўк. Сцяшк.). Тое ж пругуме́не (Нясв.), прыгуменне (Кам.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
шала́ш Будынак для складвання гаспадарчых прылад (Жытк. ДАБМ Кам., п. 798).
□ в. Шалашня Арш.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Перамагчы́ся (пырымогты́сь) ’ператаміцца’ (кам., ЖНС), кобр. пэрэмугты́ ’пашкодзіць, натрудзіць руку работай’ (Нар. лекс.). Польск. przemóc się ’вы́сіліцца, сарваць сабе сілу’. Польск.-зах.-палес. ізасема. Да пера- і магчы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скоп 1 ‘вылегчаны баран’ (іўеў., шальч., Сл. ПЗБ; ушац., кам., ЛА, 1). Гл. скапец 2.
Скоп 2 ‘гурт, кампанія, грамада’ (Бяльк., Сцяшк. Сл.), скопам ‘гуртам, натоўпам’ (Бяльк.). Гл. капа́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́шчыць ‘пляскаць у далоні’ (шуміл., Сл. ПЗБ), трі́шчыты ‘лупцаваць’ (кам., ЖНС); сюды ж, відаць, трэшша́ць (куры) ‘сакочуць’ (гарад., ЛА, 4). Да прасл. *trěsk‑ъ > трэск, трашчаць, гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)