wstyd, ~u

м.

1. сорам;

spalić się ze ~u — згарэць ад сораму;

fałszywy wstyd — фальшывы сорам;

2. сорамна, сорам;

wstyd mi — мне сорамна;

jak ci nie wstyd! — як табе не сорамна!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

со́рам, -му м.

1. стыд;

ён адчу́ў у душы́ страшэ́нны с. — он почу́вствовал в душе́ стра́шный стыд;

2. в знач. сказ. с инф. сты́дно;

с. табе́ рабі́ць гэ́так — сты́дно тебе́ де́лать так;

◊ згарэ́ць ад ~му — сгоре́ть со стыда́;

с. стра́ціць — стыд потеря́ть;

с. лю́дзям у во́чы глядзе́ць — сты́дно лю́дям в глаза́ смотре́ть;

~му не ве́даць — стыда́ не знать;

с. не дым, вачэ́й не вы́есць — посл. стыд не дым, глаза́ не вы́ест

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аго́нь, агню́, мн. агні́ і агнёў, м.

1. Гаручыя святлівыя газы высокай тэмпературы; полымя.

Згарэць у агні.

2. Святло ад асвятляльных прыбораў.

Запаліць а.

Агні горада.

3. Стральба (ружэйная, артылерыйская).

Адкрыць а.

Шквальны а.

Агонь! (каманда страляць).

4. перан. Палымянасць, жвавасць, душэўны ўздым.

З агнём у сэрцы.

○

Антонаў агонь — гангрэна, заражэнне крыві (уст.).

◊

Баяцца як агню — вельмі баяцца.

Днём з агнём не знойдзеш — нідзе не знойдзеш (разм.).

З агню ды ў полымя — з адной непрыемнаці ў другую, яшчэ большую (разм.).

Паміж двух агнёў — пра небяспеку з двух бакоў.

Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы — шмат зведаць у жыцці; з поспехам пераадолець цяжкасці.

У агонь і ў ваду пойдзе за каго-н. — гатовы на ўсё дзеля каго-н.

Гарэць (пячы) агнём — вельмі моцна балець.

Увесь у агні — у гарачцы.

Не жартаваць (не гуляць) з агнём — не рабіць таго, што можа пацягнуць за сабой непрыемныя вынікі.

Агнём і мячом — з бязлітаснай жорсткасцю.

Як агню ўхапіўшы — вельмі хутка.

На агеньчык зайсці да каго-н. — зайсці выпадкова, мімаходам, убачыўшы ў вокнах святло.

Працаваць з аганьком — з запалам, з захапленнем, праяўляючы ініцыятыву, выдумку.

|| памянш. аге́ньчык, -а і -у, мн. -і, -аў, м. і аганёк, -нька́, м. Гарыць а.

|| прым. агнявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.), агнёвы, -ая, -ае (да 1 знач.), агні́сты, -ая, -ае (да 1 знач.) і во́гненны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Агнявая сушка (на агні). Агнявы пункт (артылерыйскі, кулямётны). Агнявыя сродкі (снарады). Агнёвыя прамяні сонца.

Агністая чырвань на ўсходзе.

Вогненныя языкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

dym, ~u

м.

1. дым;

dym ogniska — дым вогнішча;

dym z papierosa — дым ад цыгарэты; цыгарэтны дым;

2. перан. двор;

wieś z dwudziestu ~ów — вёска з дваццаці двароў;

puścić z ~em — пусціць з дымам; падпусціць чырвонага пеўня; спаліць;

pójść z ~em — пайсці з дымам; згарэць;

nie ma ~u bez ognia — няма дыму без агню; дзе не гарыць, там і не курыць; без прычыны і хвост не матляецца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

pójść

зак. пайсці;

pójść po chleb — пайсці па хлеб;

pójść w czyje ślady — пайсці па чыіх слядах;

pójść z torbami — пайсці па свеце, пайсці з торбай;

pójść o zakład — пайсці ў заклад, біцца аб заклад;

pójść z (kim) w zawody — пазмагацца, падужацца (з кім);

pójść w niepamięć — пайсці ў забыццё, быць аддадзеным забыццю;

pójść z dymem — пайсці з агнём (дымам), згарэць;

o co wam poszło? — з чаго ў вас пачалося?; у чым справа?; што здарылася?

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

аго́нь (род. агню́) м.

1. в разн. знач. ого́нь;

згарэ́ць у агні́ — сгоре́ть в огне́;

агні́ го́рада — огни́ го́рода;

сігна́льныя агні́ — сигна́льные огни́;

артылеры́йскі а. — артиллери́йский ого́нь;

а. па во́рагу! — ого́нь по врагу́!;

хло́пец — а.! — па́рень — ого́нь!

2. костёр, огни́ще ср.;

раскла́сці а. — развести́ костёр;

○ анто́наў а. — анто́нов ого́нь;

бенга́льскі а. — бенга́льский ого́нь;

ве́чны а. — ве́чный ого́нь;

праметэ́еў а. — промете́ев ого́нь;

бе́глы а. — воен. бе́глый ого́нь;

кінжа́льны а. — воен. кинжа́льный ого́нь;

адкры́ць а. — откры́ть ого́нь;

лі́нія агню́ — ли́ния огня́;

сустрэ́чны а. — встре́чный ого́нь;

перакрыжава́ны а. — воен. перекрёстный ого́нь;

вартавы́я агні́ — сторожевы́е огни́;

загараджа́льны а. — загради́тельный ого́нь;

шчы́льны а. — воен. пло́тный ого́нь;

◊ агнём і мячо́м — огнём и мечо́м;

а. яго́ ве́дае — ле́ший его́ зна́ет;

бая́цца як агню́ — боя́ться как огня́;

днём з агнём не знайсці́ — днём с огнём не найти́;

жартава́ць (гуля́ць) з агнём — шути́ть (игра́ть) с огнём;

з агню́ ды ў по́лымя — из огня́ да в по́лымя;

як скура́т на агні́ кру́ціцца — ужо́м извива́ется;

падлі́ць ма́сла ў а. — подли́ть ма́сла в ого́нь;

пусці́ць з агнём — преда́ть огню́;

адда́ць агню́ і мячу́ — преда́ть огню́ и мечу́;

памі́ж двух агнёў — ме́жду двух огне́й;

прайсці́ а., ваду́ і ме́дныя тру́бы — пройти́ ого́нь, во́ду и ме́дные тру́бы;

дастава́ць кашта́ны з агню́ — таска́ть кашта́ны из огня́;

няма́ ды́му без агню́ — погов. нет ды́ма без огня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)