Кірма́ш ’продаж тавараў у пэўную пару года ў вызначаным месцы’, ’шумнае, ажыўленае зборышча людзей’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Шат., Касп., Бяльк., Мядзв., Сцяшк., Мал., Грыг., Гарэц., КЭС, лаг.). Ст.-бел.кермашъ ’тс’ (з 1683 г.). З польск.kiermasz ’тс’ (Булыка, Запазыч., 153). Старапольскае значэнне ’свята асвяшчэння касцёла, адпушчэнне грахоў’. Крыніцай польскай лексемы з’яўляецца с.-в.-ням.kirmesse (н.-ням.Kirchmesse) у тым жа значэнні (Слаўскі, 2, 154–155).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́талака ’штурханіна, таўкатня’ (Нас.), ’мітусня, беганіна’ (Ласт., Цых.), су́талка ’тс’ (Юрч.), су́талач ’зброд, галота’ (Нас.), ’зборышча жулікаў, навалач’ (Цых.). Укр.дыял.су́толока ’таўкатня; несуладны рух’, рус.су́толка, су́толока ’тс’, су́толочь ’тс’. З су- і *tъlk‑, *tolk‑ ’штурхаць’ (параўн. талака); гл. Фасмер, 3, 811. Спецыяльна Борысь (Prefiks.), які ўзнаўляе прасл.*sǫtolka, *sǫtolčь як дэвербатывы ад *sъ‑telkti (гл. таўчы, таўчыся); першапачаткова адносілася да калектыўнай працы, гл. Мяркулава, Этимология–1974, 72 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
арда́, ‑ы, ДМ ‑дзе; мн. орды, ‑аў; ж.
1. Назва дзяржаўных утварэнняў, якія вылучыліся пасля драблення мангольскай дзяржавы Чынгісхана, а таксама стаўка, месцазнаходжанне яе правіцеляў. Залатая арда. Крымская арда. Астраханская арда.// Назва саюзаў вандроўных плямёнаў.
2. Мангола-татарскае войска, якое ўварвалася ў межы старажытнай Русі. // Пра полчышчы азвярэлых варожых войск. Фашысцкія орды. □ Паўстань, народ, злучы ўсе сілы Супроць тэўтонскае арды, Супроць пачвары тупарылай, Што нішчыць сёлы, гарады!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лотва ’чарада, плойма (дзяцей)’ (Касп.), рус.пск.лотва некрещеная! — лаянка; ’шалёнае зборышча’, польск.Lotwa ’Латвія’. Лексема паходзіць ад этноніма як абагульняючае слова для мноства людзей (з незразумелай мовай). Параўн. яшчэ рус.пск.латыш ’чалавек, які гаворыць неразборліва’. Паходзіць з незасведчанай у балтыйскіх помніках назвы для краіны і яе насельніцтва *Latuvā, Latvā (Атрэмбскі, Gramatyka, 1, 3), параўн. назву вёскі Лотва Мядзельскага р‑на, ст.-бел. Лотва (у Стрыйкоўскага) і інш. Больш падрабязна гл. Непадкупны (Связи, 151–152).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сасло́ўе ’грамадская група са спадчыннымі правамі і абавязкамі, якая склалася на аснове класавых адносін у дакапіталістычным грамадстве’ (ТСБМ). Запазычанне з рус.сосло́вие ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 56). У рускай мове гэта старажытны кніжны славянізм эпохі другога паўднёваславянскага ўплыву, параўн. ц.-слав.съсловие ’саслоўе, згода’ (гл. Вінаградаў, Этимология–1966, 133 і наст.; там жа падрабязна аб развіцці семантыкі рус.сосло́вие). Царкоўнаславянскае слова разглядаюць як кальку грэч.συγκλητος ’той, які сазваны’ (Праабражэнскі, 2, 360) або σύλλογος ’сход, зборышча’ (Фасмер, 3, 726).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
congregation
[,kɑ:ŋgrɪˈgeɪʃən]
n.
1) зьбіра́ньне n., зыхо́джаньне ў грамаду́
2) збо́рышчаn. (людзе́й), сход -у m.; зьезд -у m.
3) Relig. пара́фія f., прыхо́д -у m.; парафія́не, прыхаджа́не pl. only.
4) рэлігі́йнае тава́рыства, супо́лка, кангрэга́цыя f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
host
I[hoʊst]
n.
1) гаспада́р (які́ прыма́е гасьце́й)
2) гаспада́р гасьцёўні
3) расьлі́на або́ жывёла, зь яко́е жы́віцца паразі́т
II[hoʊst]
n.
1) вялі́кі гурт, збо́рышча, мно́ства n.
2) а́рмія f., во́йска n.
3) нябе́сныя це́лы (со́нца, зо́ркі)
4) нябе́сныя анёлы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
mob
[mɑ:b]1.
n.
1) гурба́f., нато́ўп -у m.;збо́рышчаn. (людзе́й)
2) чэрнь f.
3) Sl. злачы́нная ба́нда, ша́йка
4) ма́фія f.
the mob —
а) ма́сы pl. only.
б) збунтава́ны нато́ўп
2.
v.i.
1) то́ўпіцца
2) напада́ць нато́ўпам, гу́ртам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
assemblage
[əˈsemblɪdʒ]
n.
1) збор -у, зье́зд -у m., збо́рышчаn.
an assemblage of all religions and races — збор усі́х рэлі́гіяў і ра́саў
2) награма́джаньне n.; кале́кцыя, гру́па f.
3) схо́дка, збо́рка f., збор -у m.
4) збо́рка f., манта́ж -у́m.
the assemblage of parts of a machine — збо́рка ча́стак машы́ны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ве́ча ’веча, сход, на якім вырашаліся грамадскія і дзяржаўныя пытанні ў некаторых гарадах старажытнай Русі’ (КТС, БРС, Яруш.). Укр.віче, рус.вече, пск., наўг.веча́ ’тс’, пск.веча́ть ’крычаць’; ’выдаваць глухі гук’, ст.-рус.вѣче ’веча’; ’тайнае зборышча, загавор’; ’прамова, угаворванне, саромленне, павучанне, прыгавор’, арханг.вечь ’галашэнне’; ’сход’, польск.wiec ’веча, мітынг’, wiecować ’кіраваць’, ст.-чэш.věce, славен.věča ’вясковы суд, судовая справа’; ’падатак’, серб.-харв.ве́ће ’веча, нарада, савет’, ст.-слав.вѣще ’нарада’. Прасл.věti̯o, да веціць (гл.); параўн. яшчэ ст.-рус.вѣтъ ’нарада’, ст.-чэш. аорыст věce ’сказаў’ і ст.-прус.wayte ’вымаўленне’, waitāt ’гаварыць’. Гл. Міклашыч, 387; Праабражэнскі, 1, 109; Траўтман, Altpreuß., 353; Траўтман, 339; Фасмер, 1, 308; Брукнер, 614; Голуб-Копечны, 414; Махэк₂, 687; Шанскі, 1, В, 81; КЭСРЯ, 78.