1. Крайняе праяўленне чаго‑н.; празмернасць, нястрыманасць. — Ага, зразумела, — сказаў лысаваты. Сківіца ў яго адвісла, быццам стала адразу цяжкай. — Спадзяюся, як культурныя людзі, мы пагаворым без лішніх эксцэсаў.Асіпенка.[Мяснікоў:] — Перадай штабу, усім салдатам: вытрымка! Ніякіх эксцэсаў!Мележ.
2. Парушэнне нармальнага ходу чаго‑н., вострае сутыкненне (звычайна ў грамадскім жыцці). — Гарнізон выконвае мае распараджэнне, а гэта дае магчымасць папярэдзіць узнікненне непажаданых эксцэсаў.Гурскі.
[Ад лац. excessus — выхад; ухіленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уры́вакм.
1. (часткачаго-н.) Brúchstück n -(e)s, -e;
2. (вытрымка) Fragmént n -es, -e; Áuszug m -(e)s, -züge, Áusschnitt m -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
grit
[grɪt]1.
n.
1) пясо́к -ку́m., дро́бны жвір
2) буйназярні́сты пясча́нік -у m.
3) адва́га f., гарт -у m., вы́трымка, рашу́часьць, му́жнасьць f.
2.
v.t. (-tt-)
рыпе́ць, скрыгата́ць (зуба́мі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wyciąg, ~u
м.
1. выпіска, вытрымка, вынятка;
2. экстракт;
3.тэх. душнік;
4.тэх. лябёдка; пад’ёмнік;
wyciąg fortepianowy муз. клавір
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
poise1[pɔɪz]n.
1. ураўнава́жанасць; вы́трымка, самавало́данне;
Travelling around Europe by herself seems to have given Louisa more poise and confidence. Самастойнае падарожжа па Еўропе, здаецца, надало Луізе больш ураўнаважанасці і ўпэўненасці.
2. мане́ра трыма́цца, по́стаць
3. раўнава́га, усто́йлівасць;
lose one’s poise стра́ціць раўнава́гу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
poise
[pɔɪz]1.
n.
1) ураўнава́жанасьць f., спако́й -ю m., вы́трымкаf.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
спако́йнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць спакойнага. Свежасць твару, кругласць шчок, спакойнасць вачэй, зграбнасць стану, сілу — усё тое, што яна з гадамі непрыкметна, паволі траціла на сваёй дарозе жыцця, усё гэта да крупінкі, да крошачкі знаходзіла ў сваіх дзецях.Дамашэвіч.
2. Адсутнасць шуму, спакой, цішыня. Гарадскі шолам, які спаткаў яго на вакзале і праводзіў да Петрусёвай кватэры, змаўкаў. Забірала спакойнасць бяспечнага прытулку.Гартны.
3. Спакойны стан чалавека, адсутнасць хвалявання, трывогі. У маці знікла ранейшая спакойнасць, самавітасць.Асіпенка.Збліжала яго з Быстровым спакойнасць і вытрымка ў баі.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wyjątek, ~ku
wyjąt|ek
м.
1. выключэнне; вынятак;
z ~kiem — за выключэннем;
wszyscy bez ~ku — усе без выключэння;
2. урывак; вытрымка, вынятка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цярпе́нне, ‑я, н.
1. Здольнасць цярпець (у 1 знач.), стойка пераносіць жыццёвыя нягоды, нястачу. Жыццё без цемры і цярпення, А ў ясным сонцы, як у байцы, Для ўсіх вякоў і пакаленняў Збудуеш, дыктатура працы.Купала.Жыла .. [Агрыпіна] ціха, нібы адпачываючы ад вялікай цяжкай дарогі, поўнай цярпення і ўсякіх зняваг.Пестрак.
2. Здольнасць доўгі час займацца чым‑н. адным; уменне захоўваць вытрымку, самавалоданне ў чаканні патрэбных вынікаў. Вывесці з цярпення. □ Дзед меў да сецей нахіленне, А вудзіць — не: не меў цярпення І не любіў наогул вуды.Колас.Трэба з сталі каваць, гартаваць гібкі верш, Абрабіць яго трэба з цярпеннем.Багдановіч.
•••
Цярпенне лопнула — вытрымка скончылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)