Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ро́та ’вайсковае падраздзяленне ў складзе батальёна’ (ТСБМ), ст.-бел.рота ’рота, атрад войска’ (1516 г.) — са ст.-польск.rota ’атрад войска’, якое з ст.-в.-ням.rote, rotte ’натоўп, рота’; апошняе — з ст.-франц.rote < народналац.rupta (cohors) ’частка, часцінка кагорты’, ’усхваляванае, разбітае войска’ < дзеепрым. ruptus < rumpere ’разрываць, парушаць, прыпыняць’. Трэба адрозніваць ад ст.-слав.рота ’прысяга’ (гл. ESJSt, 13, 777).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Башыбузу́к. Укр.башибузу́к. Запазычанне з рус.башибузу́к (раней ’салдат нерэгулярнага турэцкага войска’) < тур.başibozuk ’атрады нерэгулярнага войска’ (baş ’галава’, bozuk, buzuk ’шалёны, сапсаваны’). Адносна рус. слова гл. Фасмер, 1, 138; Шанскі, 1, Б, 62.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́йзераўскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кайзера, звязаны з ім. Кайзераўская ўлада. Кайзераўскае войска.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ге́тман, -а, мн. -ы, -аў, м. (гіст.).
1. Ва Украіне ў 16—17 стст.: выбарны начальнік казацкага войска і вярхоўны правіцель.
2. У Вялікім Княстве Літоўскім і Польшчы ў 16—18 стст.: камандуючы войскамі.
|| прым.ге́тманскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ваяво́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -во́д, м.
1. У Старажытнай Русі: начальнік войска, кіраўнік горада ці акругі.
2. На тэрыторыі Заходняй Беларусі з 1920 да 1939 г. і ў Польшчы: кіраўнік ваяводства.
|| прым.ваяво́дскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аванга́рд, -а, М -дзе, м.
1. Частка войска або флоту, якая знаходзіцца наперадзе галоўных сіл.
2.перан. Вядучая, найбольш свядомая і актыўная частка якой-н. грамадскай групы, арганізацыі.
◊
У авангардзе — наперадзе, у першых радах.
|| прым.аванга́рдны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Éinmarsch
m -es, -märsche увахо́д, уступле́нне (войска)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
біва́к, ‑а, м.
Стаянка войска па-за населеным пунктам для начлегу ці адпачынку; войска на прывале. Стаяць біваком.//перан. Месца начлегу па-за домам або ў часовым памяшканні. Глухія абсякаючы галіны, Мы там рабілі свой бівак хвілінны, Дзе пасля нас паднімуцца муры.Гаўрусёў.
[Фр. bivouac.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арда́, -ы́, ДМ -дзе́, мн.о́рды, орд і арда́ў, ж.
1.гіст. Назва дзяржаўнага аб’яднання ў старажытных цюркскіх вандроўных народаў.
Залатая а.
2.перан. Варожае войска; натоўп, банда, зграя.
Фашысцкія орды.
|| прым.арды́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)