2. Філасофская катэгорыя, якая характарызуе прадметы і з’явы навакольнага свету з боку велічыні, аб’ёму, ліку, ступені развіцця, тэмпаў змянення і інш. (выкарыстоўваецца ва ўзаемадзеянні з катэгорыяй якасці).
Пераход колькасці ў якасць.
|| прым.ко́лькасны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
наадваро́т, прысл.
1. У адваротным напрамку.
Прачытаць слова н.
2. Зусім інакш, не так, як трэба.
Зрабіць усё н.
3.у знач.пабочн. сл. У процілегласць таму, што сказана.
Аб’ём будаўніцтва не стаў меншым, а, н., узрос.
4.у знач. супраціўнай часц. Зусім не.
Я вам не перашкоджу? — Н., я вельмі рады бачыць вас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мікрацэфа́лія
(ад мікра- + -цэфалія)
вельмі малы аб’ём чэрапа галавы, недаразвітая галава (параўн.макрацэфалія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
габары́т, ‑у, М ‑рыце, м.
Гранічныя знешнія абрысы прадметаў (збудаванняў, машын, станкоў і пад.); аб’ём, велічыня чаго‑н. Габарыт кантэйнера. Габарыты вагонаў.// Адлегласць ад рэйкавага шляху да лініі будынкаў, якая забяспечвае свабодны праход поезда.
[Фр. gabarit.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масі́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікую масу, аб’ём. Масіўны стол. Масіўнае тулава. □ Шырокія масіўныя дзверы гасцінна ўпусцілі Андрэя ва універмаг.Васілёнак.Шэрая будыніна з купалам і масіўнымі калонамі прыкметна вылучалася сярод іншых дамоў.Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падру́чча ’бярэмя’ (Сцяшк. Сл.), падру́чай ’ахапак сена, які можна ўзяць пад руку’, подру́чʼе ’месца пад рукой; аб’ём, які можна прынесці пад пахай’ (ТС). Суфіксальныя вытворныя на базе словазлучэння пад руку. Гл. таксама ручай(ка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уба́віць, убаўлю, убавіш, убавіць; зак.
1.што і чаго. Зменшыць, паменшыць што‑н. (памеры, аб’ём, колькасць і пад.). Убавіць выдаткі. Убавіць цану. Убавіць веку. □ І пасля вайны бярозы не ўбавілі соку.Грамовіч.// Зменшыць, аслабіць сілу чаго‑н. (дзеяння, стану і пад.). Убавіць крок. □ Ні акладу [Купчыну] не знізілі, ні гонару не ўбавілі, прызначыўшы майстрам.Мыслівец.
2.што і без дап. Устараніць, адкінуць што‑н., змяншаючы, скарачаючы (памеры, аб’ём, колькасць і пад.). [Мая:] Гісторыя, Васілій Паўловіч, што тая песня: не ўбавіш, не прыбавіш, як кажуць.Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)