Verbum

надзвы́чай, прысл.

Тое, што і надзвычайна.

надзвыча́йна, прысл.

1. У высокай ступені.

Н. адукаваны чалавек.

2. Вельмі, надта.

Адбылася н. прыемная размова.

надзвыча́йны, -ая, -ае.

1. Выключны па якіх-н. якасцях.

Гэта быў н. талент.

2. Незвычайны, які вылучаецца адметнымі рысамі.

Надзвычайныя падзеі.

3. Крайні, выключны.

Надзвычайныя меры пакарання.

4. Экстранны, спецыяльна прызначаны, прыняты, скліканы.

Н. з’езд.

|| наз. надзвыча́йнасць, -і, ж.

надзе́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. гл. надзяліць.

2. -а. Зямельны ўчастак, які выдаваўся сялянскай сям’і.

Зямельны н.

|| прым. надзе́льны, -ая, -ае (да 2 знач.).

надзе́мны, -ая, -ае.

Які знаходзіцца над паверхняй зямлі або на паверхні зямлі.

Надземныя збудаванні.

надзе́рці, -дзяру́, -дзярэ́ш, -дзярэ́; -дзяро́м, -дзераце́; -дзяру́ць; надзёр, -дзе́рла; надзяры́; -дзёрты; зак., чаго.

Тое, што і надраць.

|| незак. надзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

надзе́ць, -дзе́ну, -дзе́неш, -дзе́не; -дзе́нь; -дзе́ты; зак., што.

1. Адзець на сябе або на каго-н. вопратку, абутак і пад.

Н. паліто.

2. Уздзець, прыладзіць які-н. прадмет на каго-, што-н.

Н. пярсцёнак.

Н. акуляры.

|| незак. надзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. надзе́цца, -дзе́нуся, -дзе́нешся, -дзе́нецца; -дзе́нься; незак. надзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. надзява́нне, -я, н.

надзе́я, -і, мн. -і, -дзе́й, ж.

1. Чаканне чаго-н. добрага, упэўненасць у ажыццяўленні чаго-н.

Светлая н.

Страціць надзею.

2. Той, або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца.

Сын — уся мая н.

◊

Падаваць надзеі — выяўляць якія-н. задаткі, праяўляць здольнасці да чаго-н.

надзённы, -ая, -ае.

1. Які мае важнае жыццёвае значэнне, неабходны; актуальны.

Надзённыя задачы.

2. Які бывае кожны дзень.

Надзённыя клопаты.

◊

Надзённы хлеб — самае неабходнае для жыцця.

|| наз. надзённасць, -і, ж.

надзёншчына, -ы, ж. (разм.).

Надзённыя клопаты; тое, што бывае кожны дзень.

Надакучыла н.