дыве́рсія, -і, мн. -і, -сій, ж.
1. Ваенны манеўр, які мае на мэце адцягнуць увагу і сілы праціўніка ад месца галоўнага ўдару.
2. Вывядзенне са строю аб’ектаў ваеннага, дзяржаўнага значэння ў тыле ворага або ў якой-н. краіне агентамі замежнай дзяржавы, злачыннымі элементамі.
|| прым. дыверсі́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
варо́на, -ы, мн. -ы, -ро́н, ж.
1. Птушка сямейства крумкачовых з чорна-шэрым або чорным апярэннем.
2. перан. Пра нерастаропнага, нехлямяжага чалавека (разм.).
◊
Белая варона — пра чалавека, які рэзка выдзяляецца чым-н. сярод іншых.
Варон лічыць — быць разявакам.
|| зб. вараннё, -я́, н. (да 1 знач.).
Наляцела в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вары́цца, вару́ся, ва́рышся, ва́рыцца; незак.
1. Гатавацца кіпячэннем на агні.
Булён варыцца.
Бульба варыцца.
2. Падвяргацца апрацоўцы шляхам кіпячэння, плаўлення.
Клей варыцца.
Сталь варыцца.
◊
Варыцца ў сваім (уласным) саку — жыць або працаваць, не падтрымліваючы сувязі з іншымі, не выкарыстоўваючы іх вопыт.
|| зак. звары́цца, звару́ся, зва́рышся, зва́рыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́хадзіць¹, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак. (разм.).
1. што. Абысці пехатой многія мясціны.
В. усе навакольныя лясы.
2. без дап. Прахадзіць які-н. час.
Выхадзіў палавіну дня.
3. што. Дабіцца чаго-н., доўга або неаднаразова ходзячы.
Нічога мы там не выхадзілі.
|| незак. выхо́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
га́ма¹, -ы, мн. -ы, гам, ж.
1. Паслядоўны рад музычных гукаў, які павышаецца або паніжаецца ў межах адной ці некалькіх акта́ў.
Мінорная г.
2. перан., чаго. Паслядоўны рад аднародных, але па-рознаму зменлівых якасцей, з’яў.
Г. фарбаў.
Г. гукаў.
|| прым. га́мавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аслабані́цца, -баню́ся, -бо́нішся, -бо́ніцца; -бо́німся, -бо́ніцеся, -бо́няцца; -баніся́; зак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць свабодным, парожнім, нікім або нічым не занятым.
Кватэра аслабанілася.
Посуд аслабаніўся.
2. Вызваліцца (ад працы, спраў).
А. ад абавязкаў.
|| незак. аслабаня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. аслабане́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ачко́, -а́, мн. -і́, -о́ў, н.
1. Значок на ігральнай карце або косці, які абазначае яе вартасць і значэнне ў гульні.
2. Адзінка падліку выйгрышаў у спаборніцтвах, у спартыўных гульнях.
Набраць большую колькасць ачкоў.
3. Від азартнай карцёжнай гульні.
Гуляць у а.
|| прым. ачко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
балбата́ць, -бачу́, -бо́чаш, -бо́ча; -бачы́; незак. (разм.).
1. што і без дап. Гаварыць несупынна, невыразна, а таксама займацца пустымі размовамі.
Б. лягчэй, чым рабіць.
2. перан. Булькаць — пра ваду, што бяжыць або кіпіць.
|| аднакр. балбатну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -ня́це, -ну́ць; -ні́.
|| наз. балбата́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
буржуазі́я, -і, ж.
Грамадскі клас, які валодае сродкамі вытворчасці, ідэямі і навыкамі для арганізацыі рыначнай гаспадаркі і жыве за кошт наёмнай працы.
○
Дробная буржуазія — дробныя ўласнікі, якія валодаюць сродкамі вытворчасці і карыстаюцца наёмнай працай у нязначнай ступені або зусім не карыстаюцца ёю.
|| прым. буржуа́зны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
апе́ка, -і, ДМ апе́цы, ж.
1. Нагляд за недзеяздольнымі асобамі (малалетнімі, хворымі і пад.), клопаты аб іх выхаванні, правах і пад.
Устанавіць апеку над малалетнімі.
2. зб. Установы або асобы, на якіх ускладзены такі нагляд.
3. Клопаты, утрыманне, нагляд, кантроль.
Бацькоўская а.
Выйсці з-пад апекі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)