Брыня́ць ’набухаць’. Здаецца, беларускае новаўтварэнне да слав. *brьněti: укр. брені́ти, брині́ти ’гучаць; цвісці, красавацца’, ст.-польск. brznieć (польск. brzmieć), чэш. brněti і г. д. ’гучаць’. Як заўважыў Брукнер, 45, словы, якія азначаюць гучанне, гук, часта азначаюць і набуханне. Параўн. слав. *bręk‑ (гукапераймальная аснова) і *bręk‑ ’набухаць’ (гл. бра́кнуць), польск. brzmieć ’тс’, але nabrzmiały ’набухлы’. Бел. брыня́ць < *brьněti (развівалася, можа, пад польск. уплывам?). Адсюль і бры́на ’цвіль’ (гл.). Сюды адносіцца і абрыняць (гл.) ’напухнуць, азызнуць’ (гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 2, 74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́чань, печэня, часта ў мн. л.: печане́, пе́чані, пе́чэні ’печань’ (ТСБМ, КЭС, Касп., ТС, Бяльк., Сл. ПЗБ), пе́чэнне ’пячонкі’ (Растарг.). Укр. пече́ня ’смажаніна’, ст.-польск. pieczenia, а з XVIII — pieczeń ’тс’, славац. pečeň, ’пячонка’, pečeňa ’смажаніна’. Прасл. *pečenь ’печанае, смажанае мяса’ (Слаўскі, SP, К 128), з якога пазней развілося ’смажаная печань’ > ’печань’ (Махэк₂, 441; Брукнер, 406; Фасмер, 3, 255–256). Да пячы́ (гл.). Сюды ж: пячэ́ня, пэче́ня ’смажаніна’ (мін., Дзмітр.: Шпіл.; Бес.; Нас.), пічанёўка ’кілбаса, начыненая фаршам з унутранасцей’ (полац., Нар. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пестре́тьII несов.
1. (мелькать) мільга́ць; (часто попадаться) ча́ста трапля́цца;
флажки́ пестря́т пе́ред глаза́ми сцяжкі́ мільга́юць пе́рад вачы́ма;
2. (изобиловать чем-л. пёстрым) стракаце́ць;
рису́нок пестри́т я́ркими кра́сками малю́нак стракаці́ць я́ркімі фа́рбамі;
статья́ пестри́т цита́тами перен. арты́кул стракаці́ць цыта́тамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
currency [ˈkʌrənsi] n.
1. валю́та; гро́шы;
foreign currency заме́жная валю́та;
gold curren cy залата́я валю́та;
hard currency канверсі́йная валю́та;
paper currency папяро́выя гро́шы;
soft currency неканверсі́йная валю́та;
currency exchange абме́н валю́ты
2. грашо́вы абаро́т
3. ужыва́льнасць, ужы́тнасць;
give currency to smth. распаўсю́джваць што-н.;
This word is in common currency. Гэтае слова вельмі часта ўжываецца.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Pelle sub agnina latitat mens saepe lupina
Пад авечай шкурай хаваецца часта воўчая душа.
Под овечьей шкурой прячется часто волчья душа.
бел. Перабраўся воўк у аўчыну. Авечка, а з клыкамі. Анёлам ляцеў, а чортам сеў.
рус. Волк в овечьей шкуре. Гладка шёрстка, да коготок востёр. Глядит лисой, а пахнет волком.
фр. Le loup qui s’est fait agneau (Волк прикинулся овцой). Faire l’agneau (Прикинуться овечкой).
англ. Wolf in sheep’s clothing (Волк в овечьей шкуре).
нем. Ein Wolf im Schafspelz (Волк в шкуре овцы).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
bunk
[ˈbʌŋk]
1.
n.
вузкі́ ло́жак (ча́ста двух’я́русны); пало́к -ка́ m.
2.
v.i., informal
1) спаць на вузкі́м ло́жку
2) спаць абы-дзе́
We bunked in a barn — Мы спа́лі ў пу́ні
3) informal жыць у падсусе́дзях
You can bunk with me — Мо́жаць паспа́ць у мяне́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ко́жны
1. займ jéder (jéde f, jédes n, jéde pl);
ко́жную хвілі́ну jéde Minúte, jéden Áugenblick;
ко́жны дзень jéden Tag, täglich;
на ко́жным кро́ку auf Schritt und Tritt;
2. у знач наз м jéder (часта ўжываецца з неазначальным артыклем), jédermann;
ко́жны паві́нен гэ́та ве́даць das muss jéder wíssen, das hat ein jéder zu wíssen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вісе́ць, вішу́, вісі́ш, вісі́ць; вісі́м, вісіце́, вісяць; вісі́; незак.
1. Будучы прымацаваным да чаго-н., знаходзіцца ў вертыкальным становішчы без апоры.
Люстра вісіць над сталом.
Аб’ява вісіць на дзвярах.
Капялюш вісіць на вешалцы.
Самалёты вісяць над полем бою (перан.: лятаюць, кружачыся). Сукенка з аднаго боку вісіць (спадае, не аблягае фігуру). В. у паветры (перан.: знаходзіцца ў няпэўным становішчы). В. на тэлефоне (перан.: часта і доўга гаварыць па тэлефоне; разм.).
2. Выдавацца, выступаць уперад якой-н. сваёй часткай, навісаць.
Скала вісела над дарогай.
Бяда вісела над галавой (перан.).
◊
Вісець над каркам (разм.) — дакучаць каму-н.
Вісець на валаску (разм.) — знаходзіцца ў небяспечным становішчы.
Вісець на карку (разм., неадабр.) — быць на ўтрыманні ў каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Вы́кідаць (БРС, Шат., Касп., Яруш., Бяльк.), вы́кідацца ’стараннай працай, руплівасцю выйсці з цяжкага становішча’; ’вырасці ў беднасці’; ’акрыяць’ (Янк. III); ’вырасці, выхавацца’; ’перанесці, перажыць пэўны час’ (Шат.), законч. трыванне выкінуцца ’нечакана з’явіцца’ (КЭС, лаг.). Гл. кідаць. Значэнне ’акрыяць’ або калька з літ., параўн. pasitaisýti ’акрыяць, паправіцца’ і taisýti ’выкідваць (штукі)’, або вынік незалежнага развіцця семантыкі дзеясловаў з прыстаўкай вы‑ і са значэннем руху знутры, якія вельмі часта набываюць пераносныя значэнні ’выйсці з цяжкага становішча, пазбавіцца ад бяды’; ’вырасці (у беднасці)’ і г. д.; параўн. выкачацца, выкруціцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
До́раб, даро́бка ’скрынка’ (Нас.). Трубачоў (Слав. языкозн., V, 178) лічыць гэта праславянскім дыялектызмам (*dorbъ), які, акрамя бел. мовы, засведчаны таксама (с. 172) у рус. (дыял. до́роб ’скрынка, сіта’) і ўкр. (дороба́йло ’сіта’). Слав. *dorbъ звязана з літ. darbas ’пляцёнка з лісцяў’, ст.-інд. darbhás ’пучок травы’, dr̥bháti ’звязвае, пляце’. Гл. Фасмер, 1, 530; Трубачоў, Эт. сл., 4, 74. Цікава, што прасл. лексема з вельмі надзейнымі і.-е. сувязямі рэканструюецца ў даным выпадку толькі на аснове ўсх.-слав. даных, што наогул трапляецца не вельмі часта.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)