Рэ́ткі ’частка кроснаў, якая складаецца з дошкі з дзіркамі, у якія ўцягваюцца ніткі’ (Сл. Гродз., Сл. рэг. лекс.), ры́ткі ’тс’ (ТС), ра́йткі ’прылада для навівання нітак у кроснах’ (Сл. Гродз.), рэ́йтка ’маток нітак’ (Сцяшк. Сл.). З літ.ratẽlis ’колца; самапрадка’ або літ.rìtė ’шпулька’ < ням.Riet ’бёрда’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
саха́, -і́, ДМ сасе́, мн. со́хі і (з ліч. 2, 3, 4) сахі́, сох і со́хаў, ж.
1. Прымітыўная сельскагаспадарчая прылада для ворыва.
2. Слуп з развілкай на канцы, які ўжыв. пры будаўніцтве чаго-н. як апора.
3. Мера зямлі, што была адзінкай падатковага абкладання ў феадальнай Расіі і Вялікім Княстве Літоўскім у 13—17 стст. (гіст.).
4.мн. Рогі лася.
|| памянш.со́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (да 1 знач.).
|| прым.со́шны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
до́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Плоскі з двух бакоў кавалак дрэва невялікай таўшчыні, які атрымліваецца шляхам падоўжнай распілоўкі бервяна.
Сасновыя дошкі.
2. Школьная прылада, на якой пішуць мелам.
Пісаць на дошцы.
3. Пласціна, пліта.
Мармуровая д.
Шахматная д.
Д. аб’яў.
◊
Ад дошкі да дошкі (прачытаць, вывучыць; разм.) — ад пачатку да канца.
Ставіць на адну дошкукаго з кім (разм.) — прыраўноўваць каго-н. да каго-н., прызнаваць роўным з кім-н.
|| памянш.до́шчачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прае́ктар
(лац. proiector)
1) аптычны апарат, які дае павялічанае адлюстраванне на экране малюнкаў або фотаздымкаў;
2) аптычная прылада для вымярэння лінейных і вуглавых памераў інструментаў, дэталей машын і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
blower
[ˈbloʊər]
n.
1)
а) надзіма́льная прыла́да
б) выдзіма́льнік -а m., выдзіма́льніца f.
a glass blower — выдзіма́льнік шкляны́х вы́рабаў
2) вэнтыля́тар -а m.
3) Brit., Sl. тэлефо́н -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Жаро́нкі ’канаплянае шалупінне’ (Касп.). Рус.смал.жаро́нцы ’прылада для абдзіркі канапель’. З тым жа коранем, што жарон (гл.). Трэба ўлічыць, што жерновать у пск. гаворках азначае ’здзіраць шалупінне з грэчкі’; шалупінне ўзнікае пры апрацоўцы на жорнах, жаронках, але хутчэй семантычны ход не ад прылады да прадукту, а ад працэсу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́тка ’корак’ (Сл. паўн.-зах.). Польск.дыял.zatka ’прылада ў ярме’, чэш., славац.zátka, серб.-харв.за̑тка, балг.за́тка ’корак’. Параўн. і за́тык ’шпень’ блізкага ўтварэння, а таксама за́ткала (гл.). Прасл.zatъka — бязафіксны наз. ад дзеясловаў za‑tъk‑nǫ‑ti, za‑tyk‑a‑ti (гл. тыкаць). БЕР, 1, 613.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Страма́к1 ‘прылада ў выглядзе чатырохграннага шуфеля з доўгай ручкай для капання торфу’ (Скарбы, Сцяшк. Сл.). Дэрыват ад стромы (гл. стромкі) з суф. ‑ак.
Страма́к2 ‘высокі, нязграбны чалавек’ (Цых.). Відаць, іранічна пераасэнсаванае польск.дыял.sztramak ‘фарсун, моднік’, што з ням.stramm ‘нахабны, дзёрзкі’ (гл. Курцова, Polszczyzna, 496).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Wérkzeug
n -(e)s, -e прыла́да, інструме́нт; штамп
ein wíllenloses ~ in j-s Händen sein — быць бязво́льнай прыла́дай у чыі́х-н. рука́х
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)