Псі́на ’пра сабаку, звычайна вялікага; пра пах сабакі, яго поўсці’; ’пра чалавека, які выклікае агіду, абурэнне’ (ТСБМ, Нас., Растарг.), ’сабачае мяса’ (Нас., Растарг.), псі́ны ’сабачы’ (Нас., Бяльк.). Параўн. укр.пси́на ’сабака’, рус.пси́на ’тс’, польск.psina ’тс’, славен.psína ’сабачына’, дыял. ’злосць, здрада’: psina mu gieda iz oči. Вытворныя ад *pьsъ ’сабака’, параўн. Бязлай, Etyma, 160.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ізю́бр ’млекакормячая жывёліна сямейства аленевых; разнавіднасць марала’ (ТСБМ). Рус.изю́бр, укр.ізю́бр. Ст.-рус.изубръ, изубрь вядома з XVII ст., вытворнае изубрина ’мяса ізюбра’ — з 1495 г. Слова не мае пэўнай этымалогіі. Фасмер (2, 124) лічыць роднасным зубр (параўн. асабліва ст.-рус.изубръ), але гэтае тлумачэнне выклікае цяжкасці фанетычнага і семантычнага характару. Гл. яшчэ Шанскі, 2, I, 45.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
frozen
[ˈfroʊzən]
adj.
1) заме́рзлы (вада́, рака́)
2) памаро́жаны (трава́, бу́льба)
3) замаро́жаны (мя́са)
4) ве́льмі сьцюдзёны
5) Figur. хало́дны; бяз сэ́рца
a frozen stare — хало́дны по́зірк
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
schmóren
1.
vt тушы́ць (мяса, гародніну)
2.
vi сма́жыцца, тушы́цца
in der Hitze ~ — знемага́ць ад спёкі
lass ihn ~ — разм. няха́й (ён) паска́ча [пахвалю́ецца]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ку́рыца, ‑ы; мн. ку́ры, ‑э́й (зліч.2,3,4 ку́рыцы, ‑рыц); ж.
1. Свойская птушка, якую разводзяць для атрымання яец і мяса; самка пеўня. Куры сакочуць. □ На двары кудахталі куры, недзе за сцяной рохкаў парсючок.Асіпенка.//Мяса курыцы; кураціна. Суп з курыцай.
2. Самка птушак атрада курыных.
•••
Класціся спаць з курамігл. класціся.
Курам на смех — пра што‑н. вельмі недарэчнае, нязначнае, з вялікімі недахопамі.
Куры засмяюцькаго — пра таго, хто робіць што‑н. недарэчнае, непатрэбнае.
Куры не клююць — вельмі многа (звычайна пра грошы).
Мокрая курыца — а) пра бязвольнага, бесхарактарнага чалавека; б) пра растрывожанага, спалоханага чалавека. Паехала касірка, а мы стаім, як мокрыя курыцы, і адзін аднаму ў вочы зірнуць не можам.Пальчэўскі.
(Пісаць) як курыца лапай — неразборліва; так, што нельга разабраць.
Сляпая курыца — пра блізарукага чалавека.
Спаць і курэй бачыць (пасвіць)гл. спаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЛЯСКІ́Т
(ад назвы п-ва Аляска, дзе ўпершыню знойдзены),
інтрузіўная субшчолачная горная парода; граніт, у якім менш за 5% цёмнаколерных мінералаў. Складаецца з каліевага палявога шпату (каля 65%) і кварцу (каля 35%). Структура крышт.-зярністая, радзей парфірападобная. Колер мяса-чырвоны, ружовы, белы, светла-шэры. Магматычнага, іншы раз метасаматычнага паходжання. Утварае буйныя масівы. Выкарыстоўваецца ў вытв-сці шкла, тонкай керамікі, як буд. друз і абліцовачны камень.
1. Прымусіць адвыкнуць ад чаго‑н. Адвучыць ад дрэннай прывычкі. □ Тры гады, якія пражыла Малання ў горадзе, адвучылі Кандрата бачыць у ёй сваю сялянку.Галавач.[Трахім:] — Мне яшчэ ў маладосці адзін вучоны чалавек гаварыў: «Калі ваўку не даваць мяса змалку, дык можна адвучыць яго ад драпежніцтва».Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адрапартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.
Аддаць рапарт; далажыць пра што‑н. па правілах вайсковай службы. Дзяжурны па часці гучна адрапартаваў палкоўніку і саступіў убок, даючы дарогу.Алешка.— Таварыш камандзір узвода, — адрапартавала Рыма, — заданне выканана, варожы эшалон, які ішоў на фронт, падарваны.Васілеўская.//перан.Разм. Коратка паведаміць пра што‑н. — Ёсць маскоўская, старка, кагор, катлеты і мяса тушанае, — завучаным тонам адрапартавала.. [афіцыянтка] прыезджым.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Забіць, пракалоўшы чым‑н. вострым. Аднойчы ў баі, чалавек вялікай фізічнай сілы, Хамутоўскі закалоў штыком трох варожых салдат.Курто.// Забіць на мяса (свінню). — Наташа, парсюка ты запалі, каб дзеці на нішчымніцы не сядзелі.Шамякін.