◎ Няўздо́лець ’хварэць; быць не ў стане, не змагчы’ (Гарэц., Сержп., Шат., Касп., Сл. ПЗБ), няўздо́ліць ’быць нездаровым’ (Грыг., Нас.), неўздалець ’хварэць, быць не ў стане’ (Нас.), сюды ж неўздалека, неўздаляка ’слабасільны’ (Касп., Панюціч, Лексіка, 82), няўздо́лы ’фізічна слабы, нядужы’ (Панюціч, там жа). Да рэдкага ўздо́лець ’змагчы, быць у сілах’ (Нас.). З прэфіксам у з‑ (*vъz‑), часцей выступае варыянт здолець (гл.), параўн. нездалека (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вынахо́дліва прысл, вынахо́длівы fíndig, schlágfertig;
быць вынахо́длівым sich (D) zu hélfen wíssen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ба́чны (даступны зроку) síchtbar, erkénnbar;
быць ба́чным síchtbar sein, zu séhen [erkénnen] sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
паблі́зуII прысл in der Nähe;
паблі́зу быць in der Nähe sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
заво́чнік м Férnstudent m -en, -en;
быць студэ́нтам-заво́чнікам ein Férnstudium absolvíeren
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зе́ўраць (быць адкрытым – пра бездань, яму, рану і г. д.) kláffen vi
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
садо́ўнік м Gärtner m -s, -;
быць заўзя́тым садо́ўнікам ein léidenschaftlicher Gärtner sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
адпавяда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., чаму.
1. Быць у суладнасці, стасавацца з чым‑н.; гарманіраваць. Пейзаж тут новы, і ён на дзіва адпавядае душэўнаму стану галоўнага героя. Кучар. У годзе ёсць адзіная пара, што сталаму адпавядае ўзросту. Русецкі.
2. Быць вартым чаго‑н., падыходзячым для якіх‑н. мэт; задавальняць. [У.І. Ленін] звяртаў асаблівую ўвагу на тое, наколькі светапогляд пісьменніка, яго бачанне рэчаіснасці адпавядаюць думкам і пачуццям народных мас. Івашын.
3. Супадаць, быць роўным, аднолькавым з чым‑н. Цана павінна адпавядаць вартасці тавару. Копія адпавядае арыгіналу. □ Тое.. [ўяўленне] аб рабфаку, што склалася ў Сцёпкі дома, зусім не адпавядала таму рабфаку, які Сцёпка бачыў цяпер перад сабою. Колас.
4. Быць у пэўных суадносінах, сувязі з чым‑н. Большасці цвёрдых адпавядаюць мяккія зычныя, у выніку чаго ўтвараюцца суадносіны зычных у беларускай мове па цвёрдасці і мяккасці. Юргелевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здо́лець, -ею, -ееш, -ее; зак.
1. з інф. Быць у стане зрабіць, выканаць што-н.
Я здолею рашыць гэту задачу.
2. з інф. Атрымаць магчымасць зрабіць што-н. пры пэўных абставінах.
Учора я не здолеў паехаць.
3. каго-што. Адолець, асіліць.
Агульнымі намаганнямі ўсё можна з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
карані́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ні́цца; незак.
1. Пускаць карані.
2. у чым. Мець сваёй асновай, крыніцай.
Прычына караніцца ў іншым.
3. у кім-чым. Быць уласцівым каму-, чаму-н., знаходзіцца ў кім-, чым-н.
Любоў да малой радзімы караніцца ў кожным з нас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)