Калу́ша ’чаромха’ (Сцяшк. Сл.). Мясцовая трансфармацыя больш шырока вядомага калакалуша. Хаця, магчыма, неабходна меркаваць пра непасрэднае ўтварэнне суфіксам ‑ух‑а ад кал ’гразь, балота’? Гл. усю праблематыку пад калакалуша.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мале́шанькі, малёшанькі ’невялічкі, дробны’ (Нар. Гом.). Рус. паўн., пск. малёшенький ’тс’, ст.-рус. малешенький ’вельмі маленькі’, ’дробны (пра дождж)’, ст.-серб.-харв. ма̏лашан ’маленькі’. Утворана ад ⁺малехны < малы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мекята́ць ’крычаць па-казінаму’ (Грыг.), мекета́ць ’бляяць (пра авечку)’ (ТС). Ад абстрактнага прасл. mekotъ/meketь, якое з mekati > мекаць 1 (параўн. чэш. mek(o)tati, серб.-харв. мекѐтати ’бляяць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Буфе́т. Рус. буфе́т, укр. буфе́т. Фасмер (1, 254) лічыць, што слова запазычана праз ням. Büfett з франц. buffet або італ. buffetto. Шанскі (1, Б, 239) думае пра франц. крыніцу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Плошчыць, пруж. плошчыт (вушы) 4[конь] стрыжэ вушамі (пра каня)’ (ЛА, 1), рус. плоіцить ’плюшчыць, рабіць плоскім’. Да плоскі (гл.): стрыгучы вушамі, конь робіць іх плоскімі і прыціскае да галавы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плю́тацца ’блытацца’ (паст., воран., Сл. ПЗБ), плютьць гаварыць абы-што’ (міёр., Нар. лекс.). Да плут, муціць i̯ (гл.). Мяккасць ‑я*⇉пад уплывам польск. plątać (šią) ’блытацца’, ’заплятацца (пра язык)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыстра́ць ’прысохнуць, прыстаць; прыстаць, прычапіцца’ (Юрч.), параўн. рус. дыял. пристре́ть ’прыстаць, перадацца каму-небудзь (пра хваробу)’, укр. пристрі́ти ’сурочыць’. Гл. прыстрэ́ч, на семантыку магло паўплываць збліжэнне з прыста́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руі́ць, руе́ць ’голасна плакаць наўзрыд’ (Ласт.), руі́ць ’кішэць, гудзець’, руі́цца ’табуніцца, збірацца ў зграі ў перыяд цечкі (пра ваўкоў, ласёў)’ (ТС, Сл. ПЗБ). Дзеясловы гукапераймальнага паходжання. Гл. руйка, руя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сці́жма ’вялікая колькасць, мноства’ (ТСБМ; Клім., ЛА, 5), сюды ж і сці́жла ’чарада кароў’ (петрык., Шатал.). Гл. ціжма; пра другасны характар формаў з ‑ма гл. Мельнічук, Зб. Беладзеду, 165.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Труса́я ‘пра неразумную, бесталковую жанчыну’ (Рэг. сл. Віц.). Відаць, ад трусіць 1 ‘трэсці, калаціць’ (гл.) з суф. ‑аj‑а са значэннем зніжанасці (Сцяцко, Афікс, наз., 36). Параўн. трусея, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)