Ні́ты, нітава́нне ’рвота, ваніты’ (Нас., Гарэц.). Ад ваніты, ванітаванне (гл. ванітаваць) шляхам адсячэння пачатковага в, успрынятага як незаканамерная пратэза, пасля адпадзення пачатковага а па мадэлі, спецыфічнай для гаворак усходу Беларусі, параўн. граном < аграном і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прычва́ра м. і ж. р. ’хто прытвараецца, прыкідваецца’; ’выдумшчык, жартаўнік’ (даўг., Сл. ПЗБ; ТС), ’прытворшчыца, дзівакаватая жанчына’ (Сіг.), ’пачвара, нячысцік’ (Нар. сл.). Нулявы дэрыват ад прычварацца (гл.), або ўтворана шляхам замяшчальнай прэфіксацыі з пачвара (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВЯРЧЭ́ННЕ ў матэматыцы,
асобны выпадак руху, пры якім нерухомым застаецца не менш як адзін пункт прасторы. Пры вярчэнні на плоскасці нерухомы толькі 1 пункт (цэнтр вярчэння), у прасторы — 1 прамая (вось вярчэння). Адрозны ад зруху і люстранага адбіцця рух у прасторы атрымліваецца шляхам вярчэння вакол некаторай восі і зруху ўздоўж гэтай жа восі (вінтавы рух).
т. 4, с. 398
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАРМО́НІЯ,
у грэчаскай міфалогіі дачка Арэса і Афрадыты, жонка Кадма, заснавальніка г. Фівы. На вяселлі багі падарылі ёй сукенку і каралі, вырабленыя Гефестам, якія пасля прыносілі няшчасце ўсім, хто імі валодаў, і сталі прычынай гібелі прарока Амфіярая. У аснове міфа — казачны матыў аб закляцці, якое ляжыць на скарбах, здабытых вайной ці несумленным шляхам.
т. 5, с. 65
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДЗЕЛАВЫ́Я ГУ́ЛЬНІ,
метад імітацыі прыняцця кіраўніцкіх рашэнняў у розных штучна падабраных сітуацыях, якія набліжаюцца да рэальных, сапраўдных. Ажыццяўляюцца шляхам гульні (гульняў) па зададзеных правілах групы людзей або чалавека з ЭВМ, пераважна ў галіне менеджменту, у камерцыйнай. фін. і іншых сферах. Выкарыстоўваюцца для навучання і адбору кіраўнікоў, н.-д. мэт, выпрацоўкі кіраўніцкіх рашэнняў.
т. 6, с. 103
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Вя́транка ’ветраная воспа’ (БРС, КТС, Інстр. II, Мат. Гом.). Рус. ветрянка ’тс’. Утварэнне на базе выразу ’ветраная воспа’ шляхам семантычнай кандэнсацыі з суф. ‑к‑; гл. Фасмер₁, 307, КЭСРЯ, 2, 78. Бел. вятранка, верагодна, з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ну́цер ’конь, кабан напаўпакладаны або з прыроднай анамаліяй’ (ТС). Відаць, утворана шляхам адваротнай дэрывацыі з нутрэц ’тс’; менш верагодна захаванне першаснай формы, суадноснай, напр:, са славен. noter ’унутр’, рус. ну́терь ’сярэдзіна, вантробы’ і пад. Гл. нутро.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
авіяпо́шта
(ад авія- + пошта)
перавозка паштовых адпраўленняў паветраным шляхам, а таксама самі гэтыя адпраўленні, калі іх дастаўляюць самалётам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
авіятра́нспарт
(ад авія- + транспарт)
1) сродкі перавозу паветраным шляхам пасажыраў, грузаў, пошты;
2) ваенны карабель для перавозкі самалётаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гідраметэаста́нцыя
(ад гідра- + метэастанцыя)
метэастанцыя, прызначаная для абслугоўвання суднаходства шляхам складання карт надвор’я і прагнозаў надвор’я (параўн. авіяметэастанцыя).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)