назва мерапрыемстваў ураду О. Бісмарка ў Германіі ў 70-х гг. 19 ст., праведзеных пад выглядам «барацьбы за культуру» супраць каталіцкай царквы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лаві́раваць
(ням. Lavieren)
1) плысці на парусным судне супраць ветру па ломанай лініі; рухацца зігзагамі, каб абмінуць перашкоды;
2) перан. спрытна прыстасоўвацца да абставін, ухіляцца ад прамых дзеянняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пратэстанты́зм
(ням. Protestantismus, ад лац. protestans, -ntis = які публічна даказвае)
агульная назва рэлігійных веравучэнняў, якія ўзніклі ў працэсе Рэфармацыі 16 ст. як пратэст супрацькаталіцызму, напр.лютэранства, кальвінізм.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэакты́ў
(фр. reactif, ад лац. re- = супраць + activus = дзейсны)
рэчыва, якое ў злучэнні з іншым рэчывам дае рэакцыю і гэтым самым дазваляе выявіць наяўнасць апошняга ў хімічным саставе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
zwalczać
незак.kogo/co1. змагацца з кім, супраць каго; пераадольваць (што); перамагаць каго/што;
zwalczać przeszkody — пераадольваць цяжкасці;
2. знішчаць; выкараняць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
змага́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1.зкім. Біцца, ваяваць са зброяй у руках. — Я прыйшла сюды не для таго, каб ратавацца ад смерці. Я прыйшла змагацца, помсціць ворагу, а не берагчы сябе для мужа.Шамякін.Той, хто сынам можа звацца Беларускай стараны, Будзе да канца змагацца На крутых франтах вайны.Астрэйка.// Спаборнічаць у чым‑н. [Сухавараў] лічыў сябе вельмі цікавым кавалерам, з якім такому настаўніку змагацца ніякім чынам немагчыма.Колас.//перан. Уступаць у сутыкненне (пра пачуцці, імкненні і пад.). Толя маўчаў, і ў душы яго змагаліся тры пачуцці: прыкрая злосць на старога .., нейкі сорам і боязь, што .. ён, дзед партызанскі, бачыць і ведае ўсё.Брыль.
2.зчым,супрацьчаго. Супраціўляцца чаму‑н., імкнуцца перамагчы або знішчыць што‑н. Змагацца супраць вайны. □ — Яшчэ пяць хвілін я паляжу, і тады буду будзіць Скабакова, — думаю я і змагаюся з цяжкай дрымотай.Чорны.
3.зашто. Адстойваць, абараняць што‑н., дамагацца чаго‑н. Змагацца за мір. Змагацца за тэхнічны прагрэс. □ [Фёдар Мікалаевіч:] Вадзіцелі з экскаватаршчыкамі змагаюцца за перавыкананне тэхнічных норм.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
verbítten
*vt
sich (D) etw. ~ — пярэ́чыць, пратэстава́ць су́праць чаго́-н.
ich verbítte mir díesen Ton — прашу́ не размаўля́ць са мной такі́м то́нам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
wíder=
аддз.і неаддз. дзеясл. прыстаўка, указвае на дзеянне, накіраванае супраць дзеяння, выказанага асноўным дзеясловам: wíderhallen адбіва́цца (пра гук); widerspréchen* пярэ́чыць, супярэ́чыць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
няво́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., каго-што і без дап.
1. Прымушаць рабіць што‑н. супраць жадання, волі. — Мамачка, давайце адпачнём трошкі, вельмі ж ногі забалелі. — А хіба ж я цябе прасіла, хіба ж я цябе няволіла ісці са мной? — чуліся прыглушаныя хусткай матчыны словы.Сабаленка.[Сымон] раіць Таццяне выйсці замуж за багацея.., раіць, але не няволіць.У. Калеснік.
2.Уст. Пазбаўляць волі; трымаць у няволі. Прыехалі [паліцыянты], заарыштавалі [настаўніка], няволілі ў астрозе і ў жоўтым доме...Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́зін, ‑а, м.
Дванаццаць аднолькавых прадметаў; камплект з дванаццаці аднолькавых прадметаў. Тузін хустак. □ Марынка выпарала рыжык, Ірынка — з тузін казлякоў, Максімка — жоўты грузд, Што выйшаў На свет адзін, без дружбакоў.Калачынскі.Галоўны бухгалтар, між іншым, славіўся тым, што мог выпіць за адзін прысест цэлы тузін шклянак чаю.Васілёнак.[Базыль] нічога не мае супраць піва і адлічвае грошы на тузін бутэлек, бо ён жа выйграў.Колас.
•••
Чортаў тузін — трынаццаць (па забабонных уяўленнях — нешчаслівы лік.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)