недзе, прысл.

  1. У нейкім, дакладна невядомым месцы, дзесьці.

    • Н. пачуўся стрэл.

  2. з інф. Няма месца (дзе можна было б што-н. зрабіць, размясціцца і пад.).

    • Схавацца н.

  3. з інф. Неадкуль (што-н. узяць, атрымаць і пад.).

    • Н. было напіцца.

  4. Невядома куды, кудысьці.

    • Сыйсці н. з дому.

  5. Ужыв. ў выпадках, калі дакладна не вызначаецца час дзеяння.

    • Прыехалі н. к вечару.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шар, ✂, м.

  1. У матэматыцы: частка прасторы, абмежаваная сферай.

    • Паверхня шара.

  2. Прадмет такой формы.

    • Паветраны ш. - 1) лятальны апарат, які паднімаецца ў паветра лёгкім газам, што запаўняе яго шарападобную абалонку; 2) шарападобная цацка ў выглядзе абалонкі, напоўненай паветрам або газам.
    • Зямны ш. (планета Зямля).
    • Хоць шаром пакаці (нічога няма, зусім пуста).

|| памянш. шарык, ✂.

|| прым. шаравы, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

léider

adv на жаль

zum Éinkehren bleibt ~ kéine Zeit — зае́хаць [зайсці́] (куды-н.) няма́ на жаль ча́су

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

заво́з в разн. знач. заво́з, -зу м.;

заво́з това́ров заво́з тава́раў;

ме́льница стои́т, так как нет заво́за млын стаі́ць, бо́ няма́ заво́зу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

брава́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Паказная легкадумная смеласць. Купалаўскі рамантызм гераічны. Няма ў ім меланхалічнай расслабленасці, чуллівай ідэалізацыі «даўніны», а тым больш, таннай бравады. Бярозкін.

[Фр. bravade.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дро́жкі, ‑жак; адз. няма.

Лёгкі адкрыты экіпаж. Сам наш старшыня, не давяраючы нікому, намазаў восі і колы ў дрожках, запрог каня і пакаціў па горадзе. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

духі́, ‑оў; адз. няма.

Спіртавы раствор пахучых рэчываў, што ужываецца як парфумны сродак. Акрамя водару кветак, у пакоі стаяў яшчэ ледзь улоўны пах тонкіх духоў. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жму́ркі, ‑рак; адз. няма.

Гульня, у якой адзін з удзельнікаў з завязанымі вачамі ловіць астатніх.

•••

Гуляць у жмуркі гл. гуляць.

Хоць у жмуркі гуляй гл. гуляць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кашава́р, ‑а, м.

Повар у воінскай часці або ў рабочай арцелі. — Гэй, падсып, падсып, таварыш! Каша просіцца сама, — Лепей Федзі-кашавара Ў цэлай арміі няма. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кпі́нкі, ‑нак; адз. няма.

Тое, што і кпіны. Людзі з яго смяяліся, што ён баіцца жонкі, як агню. Ад гэтых кпінак людскіх .. [Ігналю] вельмі прыкра рабілася. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)