паса́джаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пасадзіць.

2. Дзеепрым. зал. пр. Змешчаны, размешчаны нейкім чынам (пра вочы, вушы і інш.). Доўгія, трохі блізка адно да аднаго пасаджаныя вочы глядзелі сумна і засяроджана. Караткевіч. Крыху дзіўна пасаджаныя вушы стваралі ўражанне, быццам галава ў Берсана заўсёды адкінута назад. Мехаў. Вялікая, нізка пасаджаная галава [зубра] з чорнай барадой і шырокія мускулістыя грудзі здзіўляюць сваёй веліччу і магутнасцю. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

працэду́ра, ‑ы, ж.

1. Афіцыйны парадак дзеянняў для ажыццяўлення ці выканання чаго‑н. Працэдура галасавання. Працэдура падпісання дагавору. Судовая працэдура. // Ход, паслядоўнасць дзеянняў у якой‑н. справе. Працэдура апазнавання скончылася; каго ніхто не апазнаў, пагналі назад у барак. Сабаленка.

2. Лячэбнае мерапрыемства, прапісанае ўрачом (ванны, масаж і пад.). Хадзіць на працэдуры. Лячэбныя працэдуры. □ Звычайна шустрая, як вавёрка, Віра захварэла, штодня яе возяць на водныя працэдуры. Навуменка.

[Ад лац. procedere — рухацца наперад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

руйнава́цца, ‑нуецца; незак.

1. Ператварацца ў руіны; разбурацца. Ляцелі пад адхон цягнікі, руйнаваліся масты... Мележ. Пабудаваны менш чым паўтара века назад, .. [гродзенскі замак], нягледзячы на гэта, заняпаў і не толькі стаў рабіцца лядаш[ч]ым, але сям-там пачаў і руйнавацца. Караткевіч. // Ліквідавацца, знішчацца. Ірваліся кайданы іслама, руйнаваліся спрадвечныя законы шарыята. «Работніца і сялянка». У пагоні за кавалкам хлеба руйнуецца душа, годнасць чалавека... Пестрак.

2. Зал. да руйнаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спаралізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак., каго-што.

1. (часцей у форме дзеепрым.). Прывесці ў стан паралічу. У яго рука спаралізавана. / у безас. ужыв. Герке — тоўсты, з малінавым тварам чалавек, якога гадоў пяць назад спаралізавала, на заводзе паяўляўся рэдка. Асіпенка.

2. перан. Пазбавіць магчымасці дзейнічаць, аслабіць праяўленне чаго‑н. Але і гора і пакуты і, тым больш, знянацку нахлынуўшыя пачуцці спаралізавалі .. волю [жанчыны] і абяссілілі рукі. Майхровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тварэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. тварыць (у 1 знач.).

2. Тое, што створана ў працэсе творчай дзейнасці; твор. Паэма «Курган» — тварэнне Купалы. Карціна «Партызанская мадонна» — тварэнне Савіцкага. □ Легенды і казкі — тварэнне людзей — на хвалях сваіх аднясе [Біруса] ў Енісей. Дубоўка. І ўпрыгожыцца зямля .. велічнымі тварэннямі [будаўнікоў], тая зямля, на якой многа год таму назад пакутавалі ў нястачы і голадзе іх дзяды і бацькі. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэнз, ‑у, м.

1. У старажытным Рыме — перыядычная ацэнка маёмасці грамадзян для адпаведнага падзелу іх на падатковыя разрады.

2. Умовы, якія дазваляюць асобе карыстанне тымі ці іншымі палітычнымі правамі. Узроставы цэнз. Маёмасны цэнз. Адукацыйны цэнз. Выбарчы цэнз. □ Галаву я маю: Быў бы дэпутат — Цэнзу ты не маеш, «Асадзі назад!» Колас.

3. У эканоміцы — статыстычны перапіс.

4. Спец. Умова, неабходная для ўнясення прадпрыемства ў поўны спіс, рэестр.

[Лац. census.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крок (род. кро́ку) м., в разн. знач. шаг;

ад стала́ да дзвярэ́й шэсць кро́каў — от стола́ до двере́й шесть шаго́в;

ме́рныя кро́кі — разме́ренные (ме́рные) шаги́;

дро́бныя кро́кі — ме́лкие шаги́;

бе́глы к. — бе́глый шаг;

прыба́віць кро́ку — приба́вить ша́гу;

шпа́ркім кро́кам — ско́рым (бы́стрым) ша́гом;

○ гіга́нцкія кро́кі — спорт. гига́нтские шаги́;

◊ пе́ршыя кро́кі — пе́рвые шаги́;

адбіва́ць к. — отбива́ть шаг;

адзін к. — (да чаго) оди́н шаг (до чего);

гусі́ны к. — гуси́ный шаг;

няпра́вільны к. — ло́жный шаг;

што ні к. — что ни шаг;

дыпламаты́чныя кро́кі — дипломати́ческие шаги́;

сямімі́льнымі кро́камі — семими́льными шага́ми;

к. у к. — шаг в шаг;

ні на к. — ни на шаг;

чарапа́шым кро́кам — черепа́шьим ша́гом;

ні кро́ку дале́й — ни ша́гу да́льше;

ні кро́ку наза́д — ни ша́гу наза́д;

к. за кро́кам — шаг за ша́гом;

к. напе́рад — шаг вперёд;

на ко́жным кро́ку — на ка́ждом шагу́ (что ни шаг);

кро́ку не сту́піць — (без каго, чаго) ша́гу не сту́пит (без кого,чего);

не дава́ць кро́ку ступі́ць — не дава́ть ша́гу сде́лать;

зрабі́ць рашу́чы к. — сде́лать реши́тельный шаг;

к. напе́рад, два кро́кі наза́д — шаг вперёд, два ша́га наза́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

clock [klɒk] n. гадзі́ннік (насценны, настольны, вежавы);

The clock is fast/slow. Гадзіннік спяшаецца/адстае;

put the clock forward/back пераве́сці стрэ́лкі гадзі́нніка ўпе́рад/наза́д;

wind (up) a clock заве́сці гадзі́ннік;

work against the clock працава́ць ху́тка, каб ско́нчыць рабо́ту датэрміно́ва;

work around/round the clock працава́ць уве́сь дзень і ўсю ноч/су́ткі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

падава́ць I несов., в разн. знач. подава́ть; (в сторону, вперёд, назад — ещё) принима́ть; см. пада́ць;

◊ п. надзе́і — подава́ть наде́жды;

не п. го́ласу — не подава́ть го́лоса

падава́ць II сов., разг. (о многом) дать, разда́ть;

п. усі́м рыдлёўкі — дать (разда́ть) всем лопа́ты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

«ВАЛАТО́ЎКА»,

помнік прыроды, камавы ўзгорак на Беларусі, каля паўн.-зах. ускраіны в. Свяціца Полацкага р-на Віцебскай вобл., недалёка ад воз. Янова. У плане круглаватай формы, дыям. каля 100 м, узвышаецца над нізінай на 20 м. Складзены з водна-ледавіковых адкладаў: пяску, жвіру, гліны. Утварыўся ў час дэградацыі паазерскага зледзянення (каля 16 тыс. г. назад). «валатоўка» з даўніх часоў — месца святкавання Купалля. Мела сувязь са стараж. каменнай абсерваторыяй «Янова» (захавалася) на паўд.-зах. беразе возера, з якой назіралі за «валатоўкай»: калі сонца пры захадзе датыкалася да вяршыні ўзгорка, наступала самая кароткая ноч года (купальская).

т. 3, с. 475

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)